Odbijanie - patomechanizm i leczenie

Proces odbijania składa się z dwóch etapów: 1) przejściowego rozluźnienia zwieracza dolnego przełyku, umożliwiającego przedostanie się powietrza z żołądka do przełyku i 2) rozluźnienia zwieracza górnego przełyku, dającego swobodny przepływ powietrza w kierunku ust. Tylko odbijanie zawierające te 2 następujące po sobie składowe przynosi ulgę, prowadzi do uwolnienia powietrza przez usta i słyszalnego odbicia.






Krążenie powietrza pomiędzy przełykiem, a jamą ustną można nazwać odbijaniem niepełnym. Niewątpliwie główną rolę w zapoczątkowaniu zjawiska odbijania odgrywa dolny zwieracz przełyku. Jego rozluźnienie umożliwia przedostanie się powietrza z żołądka do przełyku i zapoczątkowanie całej kaskady zjawisk prowadzących do odbicia. Dlatego też na tym odcinku przełyku skupia się główna uwaga badaczy szukających zrozumienia mechanizmu odbijania.

Dolny zwieracz przełyku (LES) jest w stanie tonicznego napięcia, a ciśnienie w nim jest na odcinku 4–6 cm wyższe niż w żołądku i pozostałej części przełyku. Prawidłowe napięcie dolnego zwieracza przełyku wynosi 10–15 mmHg. Spadek ciśnienia w dolnym zwieraczu trwa przez ok. 5–10 sekund, tylko w czasie przechodzenia pokarmu z przełyku do żołądka, aby w chwilę potem wrócić do wartości spoczynkowej. Zapobiega to zarzucaniu (refluksowi) treści żołądkowej do przełyku. Dla przypomnienia – w procesie odbijania rozluźnieniu ulega ten sam mięsień.

Do mechanizmów zamykających wpust należą: 1) toniczny skurcz dolnego zwieracza przełyku, 2) mechanizm zastawkowy pomiędzy żołądkiem a przełykiem, 3) ucisk przełyku przez odnogi mięśnia przepony, 4) bierny ucisk ciśnienia śródbrzusznego na dolny podprzeponowy odcinek przełyku, 5) ostry kąt (kąt Hisa) pomiędzy dnem żołądka a brzuszną częścią przełyku. Zaburzenia każdego z tych mechanizmów może sprzyjać nadmiernemu odbijaniu. Najważniejsze znaczenie ma jednak dolny zwieracz przełyku, którego napięcie jest modyfikowane przez wpływ nerwów i hormonów. Nerwy błędne działają hamująco i warunkują rozkurcz zwieracza (stąd leki antycholinergiczne – atropina, hioscyna, pirenzepina – prowadzą do wzdęć brzucha!), nerwy współczulne zaopatrujące zwieracz wzmagają skurcze. Hormony, takie jak gastryna, motylina, polipeptyd trzustkowy – wzmagają skurcze dolnego zwieracza, a sekretyna, CCK, glukagon – hamują skurcze. Takim działaniem hormonów można tłumaczyć...


Pełna treść artykułu...