Opieka duchowa na oddziale intensywnej terapii

Pacjenci hospitalizowani na oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii (OAiIT) oprócz fizycznych objawów choroby krytycznej doświadczają także wielu przykrych doznań ze sfery psycho-społeczno- -duchowej: niepokoju, samotności, bezsilności, lęku przed śmiercią lub trwałą niepełnosprawnością [1]. Dotyczy to także ich rodzin, które cierpią, patrząc na bliskie osoby znajdujące się w ciężkim stanie. Wielu pacjentom w takich sytuacjach nawiązana relacja z personelem medycznym zapewnia pocieszenie i nadzieję. Ponadto, niektórym osobom perspektywa duchowa (transcendentna, wykraczająca poza widzialny świat) umożliwia nadanie sensu trudnemu doświadczeniu choroby [2]. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tematem duchowości w medycynie. Tak zwana opieka duchowa stała się uznanym elementem wysokiej jakości intensywnej terapii [1, 3–5]. Dostępne są nawet wytyczne dotyczące wsparcia duchowo-religijnego na OAiIT przygotowane przez American College of Critical Care Medicine (ACCM) (tab. 1) [6]. Celem niniejszej pracy jest opisanie realnych możliwości stosowania opieki duchowej na OAiIT w Polsce. W tym celu dokonano niesystematycznego przeglądu piśmiennictwa naukowego pod kątem potrzeb duchowych pacjentów i personelu OAiIT, podstawowych założeń opieki duchowej, zasad prowadzenia rozmowy o duchowości, idei zespołu opieki duszpasterskiej oraz współpracy z kapelanem.

Czym dokładnie jest opieka duchowa?

Opieka duchowa polega na rozpoznawaniu i odpowiadaniu na „potrzeby duchowe” pacjentów, takie jak: poszukiwanie pokoju wewnętrznego, sensu życia, sensu cierpienia, nadziei, kontaktu z Bogiem czy „wyższą siłą” [4, 7]. W tym celu niektórym chorym należy zapewnić możliwość korzystania z modlitwy, rytuałów, sakramentów oraz innych zasobów religijnych, co wymaga współpracy z kapelanem szpitalnym (opieka typowo religijna). Jednocześnie personel medyczny może reagować na te potrzeby poza kontekstem religijnym: poprzez zapewnienie pacjentom szacunku i troski (opieka ogólnoduchowa). Takie traktowanie szczególnie należy się chorym, którzy nie są w stanie nawiązać kontaktu z otoczeniem. Nie istnieje żadna metoda diagnostyczna, która potrafiłaby wykazać, że tacy pacjenci nie prowadzą „życia wewnętrznego”, nie doświadczają przykrych uczuć. W takim, wręcz niewyobrażalnie wrażliwym stanie, ludzie najbardziej potrzebują współczucia [8]. Jest to szczególnie ważne w czasie obecnej pandemii, kiedy ograniczone są odwiedziny rodzin na OAiIT, przez co pacjenci...


View full text...