Opis przypadku
Zastosowanie podciśnieniowej metody leczenia ran (NPWT) w hospicjum domowym

Opis metody

Leczenie ran z zastosowaniem podciśnienia (negative-pressure wound therapy – NPWT), zwane również metodą powierzchniowo wywieranego podciśnienia (topical negative pressure – TNP), polega na przyspieszaniu gojenia ostrych i przewlekłych ran poprzez wytwarzanie ujemnego ciśnienia bezpośrednio w ich łożysku. Koncepcję zastosowania podciśnienia w leczeniu ran zawdzięczamy badaczom rosyjskim (opisy przypadków z lat 60. i 70. XX w.) [1–5]. Pierwsze doniesienia w literaturze anglojęzycznej pochodzą z 1989 r., a w 1995 r. Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) dopuściła pierwszy komercyjny system do NPWT. W Polsce metoda ta jest stosowana od kilku lat, głównie w lecznictwie zamkniętym.
Technika aplikacji opatrunku polega na dokładnym wypełnieniu łożyska rany gazą lub gąbką (open-cell foam). Rana musi być wcześniej oczyszczona z martwicy, a jej dno pokryte nieprzywierającą siatką. Całość opatrunku nakrywa się szczelną, przezroczystą, paroprzepuszczalną folią. Zwykle stosuje się jeden z dwóch rodzajów drenów: miękki, silikonowy, aplikowany wewnątrz opatrunku, lub zewnętrzny (typu „port”). Drenem wydzielina zostaje odprowadzona do szczelnego pojemnika, połączonego z urządzeniem wytwarzającym podciśnienie (zazwyczaj 80–120 mm Hg).

Działanie

Dokładne biologiczne mechanizmy działania NPWT nie są szczegółowo znane, a temat ten jest nadal szeroko dyskutowany. Działanie to jest niewątpliwie wielokierunkowe, a jego główne postulowane mechanizmy to:
• zmniejszenie objętości wysięku na powierzchni rany [3],
• zmniejszenie obrzęku tkanek, zwłaszcza w obrębie tzw. trzeciej przestrzeni [3],
• zmniejszenie liczby bakterii w 1 γ tkanki (ok. 1000-krotnie) [6, 9],
• mechaniczne zbliżenie ku sobie brzegów rany,
• przyspieszenie mitozy, syntezy białek i kolagenu w ranie [5, 7],
• poprawa ukrwienia – zwiększenie gęstości naczyń włosowatych o 200%,
• zwiększenie stężenia czynników wzrostu w ranie oraz liczby aktywnych leukocytów i fibroblastów [5].

Przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do zastosowania NPWT są [8, 9]:
• nowotworowy charakter rany,
• odsłonięte naczynia krwionośne, nerwy, narządy wewnętrzne,
• niejelitowe i niezdiagnozowane przetoki,
• nieleczone zapalenie kości w ranie,
• zaburzenia hemostazy.
Specyfika stosowania metody NPWT w Hospicjum Domowym – podsumowanie W wypadku przedstawionych pacjentów NPWT okazała się niezwykle skuteczną metodą, zwłaszcza na etapie tzw. rany czerwonej. Jej zastosowanie w warunkach domowych wymaga jednak dużego wysiłku i zaangażowania personelu Hospicjum Domowego. Każda zmiana opatrunku dokonywana była przez zespół lekarz–pielęgniarka (średnio 10 zmian w miesiącu). Konieczne było zachowanie możliwie sterylnych warunków, a w wypadku rozszczelnienia systemu niezbędne były wizyty interwencyjne (zwłaszcza w weekendy).
Inne niezbędne warunki to: dobra współpraca z opiekunami, determinacja pacjenta (ograniczenie mobilności, dyskomfort związany z opatrunkiem), możliwości finansowe.

Piśmiennictwo

1. Kostiuchenok BM, Kolker II, Karlov VA i wsp. Vacuum treatment in the surgical management of suppurative wounds. Vestn Khir Im I I Grek 1986; 9: 18-21.
2. Drannik GN, Iunda IF, Montag TS, et al. Local immunity of chronic prostatitis patients. Vestn Dermatol Venerol 1986; 9: 66-70.
3. Usupov YN, Yepifanov MV. Active wound drainage. Vestnik Khirugii 1987; 4: 42-45.
4. Davydov IuA, Larichev AB, Men’kov KG. Bacteriologic and cytologic assessment of vacuum therapy of purulentwounds. Vestn Khir Im I I Grek 1988; 141: 48-52.
5. Davydov YA, Larichev AB, Abramov AY, Menkov KG. Concepts for clinical biological management of the wound process in the treatment of purulent wounds using vacuum therapy. Vestnik Khirurgii 1991; 146: 132-135.
6. Sibbald RG, Mahoney J; V.A.C. Therapy Canadian Consensus Group. A consensus report on the use of vacuum-assisted closure in chronic, difficult-to-heal wounds. Ostomy Wound Manage 2003; 49: 52-66.
7. Morykwas MJ, Argenta LC. Nonsurgical modalities to enhance healing and care of soft tissue wounds. J South Orthop Assoc 1997; 6: 279-288.
8. Ron Rock MSN, RN, ACNS-BC; Wound Care Advisor, March/April 2014; http://woundcareadvisor.com/wp-content/uploads/ 2014/03/GUIDELINES_M-A14.pdf
9. Ballard K, Baxter H. Vacuum-assisted closure. Nurs Times 2001; 97: 51-52.