Osteoporosis – the forgotten disease of a million fractures

Wstęp

Osteoporoza należy do najczęstszych chorób społeczeństwa, wśród osób po 50. roku życia dotyczy 30% kobiet i 8% mężczyzn. Szacuje się, że obecnie w Polsce jest ponad 2 mln chorych, a leczy się mniej niż 10%. Starzenie się społeczeństwa spowoduje, że liczba chorych będzie wzrastać. Problemem związanym z osteoporozą są złamania, szczególnie złamanie bliższego końca kości udowej (b.k.k.u.) zwane potocznie złamaniem szyjki kości udowej, po którym w ciągu roku na świecie umiera 20% kobiet i 30% mężczyzn, a w Polsce odsetek zgonów jest jeszcze wyższy [1]. Według definicji WHO osteoporoza jest chorobą szkieletu charakteryzującą się upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje zwiększone ryzyko złamania [2]. Na wystąpienie choroby wpływają: wiek, uwarunkowania genetyczne, nawyki dietetyczne i ruchowe. Przez wiele lat przebiega subklinicznie, a złamanie jest często pierwszym jej objawem, dlatego określa się ją mianem „cichego złodzieja kości”. Najczęstszą postacią choroby jest osteoporoza pomenopauzalna, w której zasadniczą rolę odgrywa spadek poziomu estrogenów. Rzadszą postacią jest osteoporoza wtórna, która może wystąpić w przebiegu innych schorzeń, takich jak cukrzyca, nadczynność przytarczyc, tarczycy, kory nadnerczy, a także w następstwie leczenia glikokortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi, przeciwpadaczkowymi oraz zmniejszającymi krzepliwość krwi [3, 4].

Jak rozpoznać osteoporozę

Osteoporoza niestety długo nie daje żadnych objawów ostrzegawczych. Nazywamy ją „cichym złodziejem kości”, bo chory nie ma świadomości, że kości ubywa, aż jest jej tak mało, że dochodzi do złamania. Jest to tzw. złamanie niskoenergetyczne, które następuje wskutek upadku z wysokości własnej. Niestety wystąpienie złamania dowodzi zaawansowanego stadium osteoporozy [5]. Zadaniem POZ jest wczesna identyfikacja chorych zagrożonych złamaniem i wdrożenie profilaktyki, która jest skuteczna w znakomitej większości przypadków. Obecnie w Internecie dostępny jest kalkulator ryzyka złamania – FRAX (www.osteoporoza.pl), który oparto na wynikach badań prospektywnych obejmujących 230 486 pacjentów. Jest on powszechnie używanym narzędziem na całym świecie, praktycznie nie ma kraju, w którym nie byłby stosowany. Istnieje również wersja polska oparta na danych krajowych, która umożliwia ustalenie ryzyka bez wychodzenia z domu. Wystarczy wprowadzić online podstawowe dane: płeć, wiek, waga, wzrost oraz obciążenia czynnikami ryzyka złamania. Czynnikami...


View full text...