Osteoporoza

Wstęp

Zalecenia postępowania diagnostycznego i leczniczego w osteoporozie opracowane i aktualizowane w 2013 r. przez zespół kierowany przez Lorenca [1] pozostają w swej zasadniczej treści podstawowym dokumentem określającym zadania dla lekarzy opieki podstawowej i lekarzy specjalistów w zakresie rozpoznawania, leczenia i profilaktyki osteoporozy. Wraz z postępem wiedzy i doświadczenia zalecenia te są i będą nadal aktualizowane.

Definicja choroby i kryteria diagnostyczne

Osteoporoza – wg Amerykańskich Narodowych Instytutów Zdrowia (National Institutes of Health – NIH) – to choroba szkieletu charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem złamań kości w następstwie zmniejszenia ich odporności mechanicznej. Odporność mechaniczna kości jest warunkowana gęstością mineralną kości i jakością tkanki kostnej [1, 2].
Densytometryczne kryteria rozpoznawania osteoporozy wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) opierają się na pomiarze gęstości mineralnej kości (bone mass density – BMD) za pomocą dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (dual energy X-ray absorptiometry – DXA) bliższego końca kości udowej (b.k.k.u.) lub kręgów, u kobiet po menopauzie i u mężczyzn po 50. roku życia, na podstawie wartości wskaźnika T wyrażanego jako liczba odchyleń standardowych (SD) od punktu odniesienia, jakim jest szczytowa masa kostna:
• > 1 SD – wartość prawidłowa,
• od 1 do –2,5 SD – osteopenia,
• < 2,5 SD – osteoporoza,
• < 2,5 SD i złamanie osteoporotyczne – osteoporoza zaawansowana.
U ludzi młodych i u dzieci powinno się uwzględniać wskaźnik Z (punktem odniesienia jest grupa równowiekowa) [1, 2].

Ocena bezwzględnego ryzyka złamań

Klinicznymi objawami osteoporozy są złamania kości będące konsekwencją niewielkich urazów (złamania niskoenergetyczne) odzwierciedlające zmniejszoną odporność mechaniczną kośćca. Tego typu złamania występują także u osób, u których wartości wskaźników densytometrycznych wg WHO mogą nie wskazywać na istnienie osteoporozy. Zalecana jest więc ocena ryzyka złamań nawet bez dokonywania pomiaru BMD.
U kobiet po menopauzie (w wieku 45+) i mężczyzn w podobnej grupie wiekowej wcześniej nieleczonych istotnym elementem decyzji dotyczącej diagnostyki i ewentualnego wdrożenia leczenia jest oszacowanie 10-letniego ryzyka złamań.
Bezwzględne ryzyko złamań ocenia się na podstawie analizy klinicznych czynników ryzyka z zastosowaniem kalkulatora FRAX dla populacji polskiej...


Pełna treść artykułu...