Otyłość a cukrzyca

Otyłość jako choroba lub zespół chorób ma własną etiopatogenezę, obraz kliniczny, diagnostykę, rozpoznanie, rokowanie i leczenie. Istnieją też powikłania otyłości, zarówno o charakterze hemodynamicznym (niewydolność krążenia, nadciśnienie tętnicze), naczyniowym (niewydolność naczyń żylnych, miażdżyca)oraz dotyczące układu kostno-stawowego, endokrynnego i zmian metabolicznych, do których należy zaliczyć cukrzycę i zaburzenia lipidowe.



Trudno jest oddzielić powikłania metaboliczne od innych powikłań otyłości. Przykładem może być nadciśnienie tętnicze, z jednej strony występujące znacznie częściej w otyłości, a z drugiej ściśle związane etiologicznie z tymi samymi procesami metabolicznymi co otyłość, a więc insulinoopornością, hiperinsulinizmem czy defektami działania układu współczulnego, a nawet tworząc z otyłością wspólny kompleks zaburzeń metabolicznych wiodących do szybszego rozwoju miażdżycy, znany jako zespół polimetaboliczny. Proces miażdżycowy, w którego przyspieszaniu otyłość odgrywa istotną rolę w związku z jej powikłaniami metabolicznymi, przebiega wspólnie z otyłością w jednym wspomnianym zespole polimetabolicznym. Dlatego w złożonych relacjach etiopatogenetycznych często trudno jest oddzielić sam przebieg otyłości i moment powstawania jej metabolicznych powikłań, jak i wskazać, które powikłania otyłości mają lub nie wyłącznie tło zaburzeń metabolicznych.
Relacje cukrzycy i otyłości
Cukrzyca występuje znacznie częściej u osób z nadwagą i otyłością niż w populacji generalnej, a częstość cukrzycy wzrasta wraz ze stopniem otyłości (ryc. 1.) [5]. Na tej rycinie widoczny jest również wzrost częstości nietolerancji węglowodanów wraz ze zwiększaniem się wskaźnika masy ciała. Otyłość stanowi także czynnik ryzyka rozwoju cukrzycy i innych zaburzeń gospodarki węglowodanowej (nieprawidłowej tolerancji glukozy i nieprawidłowej glikemii na czczo), co wykazano w wielu badaniach, (m.in. ostatnio w polskim programie czynnego poszukiwania cukrzycy Screen-Pol). W tab. 1. przedstawiono częstość występowania czynników ryzyka cukrzycy, w tym otyłości, u osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i w grupie bez tych zaburzeń w badaniach Screen-Pol. We wspomnianym badaniu stwierdzono wyraźne regionalne różnice występowania otyłości jako czynnika ryzyka cukrzycy. Szczególnie częste występowanie otyłości odnotowano w województwach białostockim i wielkopolskim. Na podobny związek otyłości ze świeżo...


View full text...