Pacjent z przewlekłą niewydolnością żylną w gabinecie POZ – praktyczne wskazówki

Czym jest przewlekła niewydolność żylna?

Przewlekła niewydolność żylna (chronic venous insufficiency – CVI) to stan, w którym dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia skóry i tkanki podskórnej kończyn dolnych w wyniku trwałego nadciśnienia żylnego [1].
Nadciśnienie żylne spowodowane jest wyczerpaniem lub niewydolnością mechanizmów, które w warunkach fizjologicznych regulują prawidłowy przepływ krwi w kończynach dolnych. Wśród koncepcji patofizjologicznych największe znaczenie mają refluks żylny będący skutkiem niewydolności zastawek (w żyłach powierzchownych, żyłach głębokich lub obydwu układach) oraz niedrożność żył, najczęściej o etiologii zakrzepowej. Nadciśnienie żylne prowadzi do zastoju krwi i przepełnienia żylnej części mikrokrążenia, przemieszczania elementów morfotycznych krwi poza światło naczynia (tzw. pułapka leukocytarna) oraz uwalniania media­torów reakcji zapalnej, co skutkuje zwiększeniem przepuszczalności naczyń i dalszym narastaniem obrzęku. Płyn przesiękowy, bogaty w białko (w tym fibrynogen – tzw. mankiety fibrynowe) może zapoczątkować zmiany zakrzepowe. Z erytrocytów uwalnia się hemosyderyna, powodując przebarwienia w obrębie chorych tkanek. Ten stan dopro­wadza do aktywacji fibroblastów i stopniowej przebudowy podskórnej tkanki łącznej luźnej w tkankę włóknistą (łac. lipodermatosclerosis). Wszystkie te procesy zwiększają lepkość krwi, co predysponuje do rozwoju zakrzepów [2].
Przewlekła niewydolność żylna obejmuje: chorobę żylakową, zespół pozakrzepowy, pierwotną niewydolność zastawek żylnych oraz zespoły uciskowe (np. zespół usidlenia żyły podkolanowej przez głowę przyśrodkową mięśnia brzuchatego łydki). Szacuje się, że problem CVI może dotyczyć nawet połowy społeczeństwa – niejednolitość danych wynika z różnic w definicji schorzenia oraz przyjętej kategorii wiekowej. W Polsce CVI może występować nawet u 1/3 osób w populacji dorosłej [3].
Do czynników ryzyka rozwoju CVI należą: wiek, płeć żeńska, czynniki dziedziczne, ciąża (każda ciąża niesie ryzyko rozwoju żylaków i każda następna je dodatkowo zwiększa), otyłość, praca w pozycji siedzącej lub stojącej, a także praca związana z dźwiganiem ciężarów, częste zaparcia, zaburzenia statyki stopy, np. płaskostopie, przyj­mowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, wysoki wzrost, zła sytuacja socjoekonomiczna, choroby współistniejące (np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, nadciśnienie tętnicze, zapalenia kostno-stawowe) [4].

Jak rozpoznać...


View full text...