Paradygmat poprzedzania semantycznego w badaniach nad schizofrenią

Sieciowe modele pamięci przyjmują, że pojęcia są przechowywane w systemie poznawczym w postaci struktury przypominającej sieć. Każdemu z pojęć odpowiada pojedynczy węzeł sieci, natomiast związki znaczeniowe między pojęciami odzwierciedlane są w postaci ścieżek łączących odpowiadające im węzły. Przetwarzanie konkretnego pojęcia powoduje aktywację odpowiadającego mu węzła sieci. Aktywacja ta rozprzestrzenia się wzdłuż odchodzących od tego węzła ścieżek i dociera do węzłów związanych znaczeniowo z węzłem źródłowym, ułatwiając ich późniejsze przetwarzanie. Proces ten jest badany za pomocą procedury poprzedzania semantycznego. Badanym pokazuje się kolejno dwa słowa połączone relacją znaczeniową. Prezentacja pierwszego słowa powoduje wzbudzenie aktywacji w węźle sieci odpowiadającym drugiemu słowu, zanim jeszcze zostanie ono pokazane, dlatego gdy słowo to się pojawi, przetwarzane jest szybciej i bardziej poprawnie niż słowa, do których nie dotarła aktywacja pochodząca od słowa źródłowego. W artykule dokonano przeglądu badań nad zjawiskiem poprzedzania semantycznego w schizofrenii. Wyniki tych badań wskazują na znaczne zróżnicowanie przebiegu tego zjawiska w warunkach automatycznej aktywacji semantycznej. W niektórych eksperymentach zanotowano nasilenie poprzedzania u osób chorych, natomiast w innych efekt jego osłabienia. Istnieją także badania, w których nie zanotowano różnic pod względem siły poprzedzania semantycznego między chorymi na schizofrenię a osobami z grup kontrolnych. Wyniki badań dotyczących poprzedzania semantycznego w warunkach umożliwiających zaangażowanie procesów uwagi jednoznacznie wskazują na osłabienie tego procesu u osób chorych na schizofrenię.

Network models of human memory hold that concepts are stored in the cognitive system in a form of a structure that resembles a network. A single node of a network corresponds to each concept; however, semantic associations among the concepts are mirrored in the form of ‘paths’ that link nodes that they find the most suitable. Processing of a concrete concept leads to activation of such a node. The activation is spread across the ‘paths’ going out from the node of ‘paths’ and reaches those nodes which are semantically related to the source one. This results in further, better processing of the concepts. The process is tested with the help of a procedure of semantic priming. The subjects are given two semantically related words. Presentation of the first word causes stimulation of activation in the network node which corresponds to the second word before the latter is even shown. Thus, when the word appears it will be processed more quickly and correctly than words for which activation from the source node did not come. In the article there is a review of research on the phenomenon of semantic priming in schizophrenia. The results of the research indicate that there is a considerable disparity in the course of this phenomenon in the conditions of automatic semantic activation. Some experiments show that there was an increase of semantic priming in patients with schizophrenia. Others, however, show attenuation of the process. There are also studies which show no significant differences as regards strength of semantic priming between schizophrenics and control groups. The results of the research when it comes to semantic priming in conditions which enable engagement of the attention processes clearly indicate that there is attenuation of the process in patients with schizophrenia.