Patofizjologia retinopatii cukrzycowej - płaszczyzny współdziałania diabetologa i okulisty w prewencji i leczeniu

Pierwszy opis retinopatii podał w 1855 r. lekarz wiedeński Edward Jaeger. Dokładniej opracowali to zagadnienie w 1877 r. Anglicy W. MacKenzie i E. Nettleship. Nowoczesny opis zmian histopatologicznych w naczyniach ogłoszony został jednak dopiero w 1943 r. Jego twórcami byli A.J. Ballantyne i A. Lőwenstein. Retinopatia pojawia się wcześniej i częściej w cukrzycy typu 1, nieco rzadziej i później w cukrzycy typu 2. Można zauważyć różnice w przyczynach utraty wzroku z powodu retinopatii między chorymi na cukrzycę w młodszym i starszym wieku. U osób młodych częściej powstaje retinopatia proliferacyjna, podczas gdy u starszych główną przyczyną upośledzenia wzroku jest makulopatia.


Utrata wzroku u osób z proliferacyjną retinopatią jest spowodowana następującymi czynnikami (wg częstości występowania): odklejenie siatkówki (30 proc.), nieprzejrzystość ciała szklistego (25 proc.), uszkodzenie plamek (15 proc.), blizny i zwłóknienie siatkówki (15 proc.), jaskra wtórna (15 proc.) [1–3].
Około 8–10 proc. osób prawie lub zupełnie niewidomych stanowią chorzy z długotrwałą cukrzycą. Intensywne leczenie hipoglikemizujące z utrzymywaniem stężenia glikowanej hemoglobiny HbA_1c na poziomie mniejszym od 7,0 proc. oraz skuteczne leczenie nadciśnienia tętniczego (poziom <130/85 mm Hg), jak to udowodniły liczne obserwacje, istotnie zmniejsza ryzyko retinopatii i utraty wzroku. Z tego względu zapobieganie uszkodzeniu narządu wzroku u osób z cukrzycą stanowi główne zadanie zarówno dla diabetologów, jak i współpracujących z nimi okulistów. To samo dotyczy zapobiegania ślepocie u osób z retinopatią.


Epidemiologia retinopatii
cukrzycowej


Wskaźnik chorobowości i czynniki ryzyka


Według oceny WHO na świecie chorobowość z powodu retinopatii cukrzycowej w różnych populacjach osób z cukrzycą zawiera się w granicach 20–60 proc. W liczącej ok. 2 mln osób polskiej populacji osób z cukrzycą liczbę osób z retinopatią cukrzycową można oszacować na ok. 600 tys. Skala problemu jest więc wyjątkowo duża. Wskaźnik chorobowości zależy szczególnie od demograficznego i klinicznego charakteru badanych i porównywanych populacji, długości trwania cukrzycy oraz skuteczności leczenia hipoglikemizującego i hipotensyjnego, a także dostępności wczesnej opieki okulistycznej [1].

W odniesieniu do szczegółowej oceny epidemiologicznej poniżej przedstawiono wyniki...


Pełna treść artykułu...