Perspektywy leczenia choroby Wilsona

Cel
Choroba Wilsona (chW) jest to genetyczna choroba neurozwyrodnieniowa, której przyczyną jest zaburzony metabolizm miedzi z jej następczym patologicznym odkładaniem się w narządach i tkankach (głównie w wątrobie i mózgu) z ich wtórnym uszkodzeniem oraz objawami klinicznymi związanymi z zajętymi narządami. Leczenie chW opiera się na stosowaniu leków powodujących powstanie w organizmie ujemnego bilansu gospodarki miedzią przez: (1) zmniejszanie wchłaniania miedzi z przewodu pokarmowego (sole cynku), (2) zwiększanie wydalania miedzi z moczem (leki chelatujące jony miedzi: d-penicylamina, trientyna, dimerkaprol) oraz (3) w szczególnych przypadkach (ostra niewydolność wątroby, dekompensacja marskości wątroby mimo leczenia farmakologicznego chW) przeszczep wątroby. Celem pracy jest przegląd aktualnych kierunków badań dotyczących przyszłości leczenia chW.

Przegląd literatury
W ostatnich latach rozpoczęto intensywne badania nad nowymi metodami leczenia chW, tj. (1) farmakologicznymi (zmodyfikowana termostabilna cząsteczka trientyny, trientyna z systemem wspomagającym penetrację bariery krew–mózg, sole molibdenu, metanobaktyna i inne), (2) terapią genową oraz (3) terapią komórkową (przeszczepy hepatocytów). Przeprowadzono celowany przegląd literatury, artykułów dostępnych w bazie PubMed w języku angielskim, wyszukując hasła: „choroba Wilsona”, „perspektywy leczenia” i „terapia genowa”. Uwzględniono przeglądy, artykuły oryginalne, randomizowane badania kontrolowane, metaanalizy, rozdziały książek i streszczenia opublikowane do kwietnia 2021 roku. Poniżej przedstawiono podsumowanie zgromadzonych danych.

Wnioski
Obecnie leki chelatujące miedź, preparaty zmniejszające wchłanianie miedzi z przewodu pokarmowego oraz przeszczep wątroby to jedyne metody rekomendowane przez międzynarodowe towarzystwa naukowe jako formy terapii chW. Spośród badań nad nowymi metodami leczenia chW najbardziej zaawansowane i obiecujące są badania z tetratiomolibdenianem bis-choliny. Dużą nadzieję na leczenie chW w najbliższych latach można wiązać z terapią genową.



Objectives
Wilson’s disease (WD) is a genetic, neurodegenerative disorder caused by copper metabolism disturbances with subsequent pathological copper accumulation in organs and tissues (mainly liver and brain) with their secondary damage and clinical symptoms related to affected organs. The treatment of the disease is based on medications leading to negative body copper balance, i.e. (1) decreasing absorption of copper from the digestive tract (zinc salts); (2) increasing the copper excretion with urine (chelators: d-penicillamine, trientine, dimercaprol); and (3) liver transplant in specific clinical situations (acute liver failure, liver cirrhosis decompensation despite treatment). The article aims to review the available literature concerning the current research directions in WD treatment.

Literature review
During the space of last years, intensive research into the new treatment of WD has started, including: (1) new pharmacological agents (modified thermostable trientine, trientine with delivery system to central nervous system, molybdenum salts, methanobactin, and others); (2) gene therapy; and (3) cells therapy (hepatocytes transplant). We conducted a targeted literature review of PubMed articles written in English, using the following search terms: “Wilson’s disease,” “treatment perspectives,” and “gene therapy.” Reviews, original articles, randomised controlled trials, meta-analyses, book chapters, and abstracts published up to April 2021 were included. Below, we present a narrative synthesis of the extracted data.

Conclusions
Currently, chelators, medications decreasing absorption of copper from the digestive tract, and liver transplant are the treatment methods recommended by international societies as a WD treatment. Among the studies on new therapies for WD, the research with tetrathiomolybdate bis-choline is the most advanced and promising. Great hope can be associated with gene therapy.