Poczucie koherencji u zdrowych osób z doświadczeniami podobnymi do psychotycznych

Wstęp
Doświadczenia podobne do psychotycznych (psychotic-like experiences – PLEs) to przeżycia przypominające objawy psychozy, występujące u osób zdrowych. Obserwuje się wiele podobieństw między PLEs a psychozą, mogą też one – choć nie muszą – prowadzić do rozwoju zaburzeń psychicznych. Poczucie koherencji (sense of coherence – SOC) to uogólnione nastawienie, które pomaga skutecznie radzić sobie z wyzwaniami życia i zachowywać zdrowie. Jego poziom oddaje, do jakiego stopnia osoba postrzega świat jako przewidywalny i spójny. Wykazano też, że wiąże się ono z funkcjonowaniem psychicznym. Poczucie koherencji składa się z trzech komponentów: poczucia zrozumiałości, sterowalności i sensowności. Celem badania było sprawdzenie relacji pomiędzy PLEs a SOC, ponieważ nie była ona badana.

Materiał i metody
Przeprowadzono badanie pilotażowe i główne. Grupy badawcze składały się kolejno z 82 i 215 zdrowych osób dorosłych. Do analizy PLEs i SOC wykorzystano samoopisowe kwestionariusze. Przeprowadzono analizy korelacji i regresji.

Wyniki
Poczucie koherencji było silnie negatywnie związane z PLEs. Było też ich istotnym negatywnym predyktorem. Kiedy komponenty SOC (poczucie zrozumiałości, sterowalności i sensowności) zostały uwzględnione osobno w analizach regresji, poczucie sensowności okazało się ujemnym predyktorem negatywnych PLEs i predyktorem dodatnim pozytywnych PLEs.

Wnioski
Wyniki sugerują, że SOC jest istotnym czynnikiem negatywnie związanym z PLEs. Wymagane są dalsze badania, aby sprawdzić, czy może ono być czynnikiem chroniącym przed rozwojem PLEs.



Introduction
Psychotic-like experiences (PLEs) are subclinical symptoms of psychosis that can be observed in general population. They share many characteristics with psychosis and may, but do not have to, precede the development of psychotic disorders. Sense of coherence (SOC) is a global orientation which helps a person successfully cope with the demands of life, and stay healthy. A SOC level expresses how much a person believes that the world is predictable and coherent, and has been shown to be related to psychological functioning. It consists of the three components: comprehensibility, manageability, and meaningfulness. The aim of the study was to test the relationship between SOC and PLEs, which has not been tested before.

Material and methods
The research comprised the pilot and the main study. The study samples consisted of 82 and 215 adults respectively. Psychiatric disorders or the use of psychoactive substances 3 months prior to the study were the exclusion criteria. SOC and PLEs were measured with self-report questionnaires. Correlation and regression analyses were performed to examine the relationship between the study variables.

Results
SOC was found to be strongly and negatively correlated with PLEs. Also, SOC was determined to be a non-redundant, negative predictor of psychotic-like experiences. When SOC components (comprehensibility, manageability, and meaningfulness) were tested separately as predictors, meaningfulness was found to be a negative predictor of negative PLEs and a positive predictor of positive PLEs.

Conclusions
The results suggest that SOC is an important factor negatively related to PLEs. Further studies are required to verify whether high-level SOC may be a factor preventing the development of PLEs.