Poczucie własnej skuteczności u pacjentów z chorobami onkologicznymi. Porównanie z danymi populacyjnymi

Wstęp: Współczesna psychoonkologia skupia się na badaniu psychologicznych wyznaczników funkcjonowania osób chorych w celu znalezienia odpowiedzi, jakie czynniki wspomagają proces leczenia, ułatwiają tworzenie dobrej relacji terapeutycznej, opóźniają postęp choroby i ułatwiają proces adaptacji do trudnej sytuacji życiowej warunkowanej chorobą. Jednym z tych czynników jest poczucie własnej skuteczności, rozumiane jako rola osobistego sprawstwa, które modyfikuje zachowania, m.in. zdrowotne. Poczucie własnej skuteczności przejawia się przekonaniem jednostki, że ma ona potencjał do działania – do realizacji obranego celu, niezależnie od przeszkód i ograniczeń. Wysoki poziom poczucia własnej skuteczności wiąże się z pozytywną adaptacją do choroby, z silną motywacją do działania, wyższą odpornością na stres i konstruktywnymi strategiami zaradczymi. Celem pracy była ocena poczucia własnej skuteczności u pacjentów z nowotworami i porównanie ich wyników z danymi populacyjnymi.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 639 pacjentów z chorobą nowotworową. Zastosowano Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności. Porównano wyniki badań własnych z wynikami populacyjnymi. Badani wypełnili kwestionariusze jednokrotnie.

Wyniki: W badaniu uzyskano wynik wskazujący na występowanie dość silnego przekonania o własnej skuteczności wśród pacjentów onkologicznych – we wszystkich grupach przeważały wyniki średnie lub wysokie. Uzyskane wyniki są zbliżone do danych populacyjnych. Najwyższe poczucie własnej skuteczności przejawiają pacjenci z nowotworami układu moczowego, natomiast najniższe z nowotworami narządów rodnych lub gruczołu piersiowego.

Wnioski: Uzyskane wyniki wskazują na potrzebę włączania do programów psychoterapeutycznych technik ukierunkowanych na wzmacnianie poczucia własnej skuteczności, które stanowi ważny zasób w radzeniu sobie z chorobą nowotworową.

Introduction: Psycho-oncology focuses on identifying factors for better adaptation to the disease. One of them is self-efficacy. The conviction of self-efficacy is defined as the role of personal agency that modifies the behavior of health. Self-efficacy is the belief manifests unit that has the potential to act in order to achieve the objective pursued, regardless of the obstacles and restrictions. Strong self-efficacy is associated with positive adaptation to the disease, with a strong motivation to work, higher resistance to stress and constructive remedial strategies. The objective of the paper is to evaluate self-efficacy level in cancer patients and to compare their results with population-based data.

Material and methods: The study included 639 cancer patients. The Generalized Self-Efficacy Scale was used. Patients’ results were compared among groups and to the population data. The study was based on a survey questionnaire, performed once.

Results: The results show that patients have strong or very strong belief in their agency, and the results are close to population data. The highest self-efficacy was shown by patients with urological cancer and the lowest by those with gynecological or breast cancer.

Conclusions: Psycho-oncology focuses on identifying factors for better adaptation to the disease. One of them is self-efficacy. Strong self-efficacy is associated with positive adaptation to the disease, with a strong motivation to work, higher resistance to stress and constructive remedial strategies