Pojęcie „ciężkiego uszczerbku na zdrowiu” a obowiązek prawny zawiadomienia organów ścigania

Tajemnica medyczna a obowiązek denuncjacji

Pracownicy medyczni, a zwłaszcza lekarze, są związani tajemnicą medyczną. Niekiedy jednak informacje, które posiadają, mogą mieć kluczowe znaczenie dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a pośrednio mogą uchronić życie lub zdrowie innych osób zagrożonych przestępstwem. Dlatego też mogą być zobowiązani do wyjawienia sekretu medycznego poprzez przekazanie określonych wiadomości organom powołanym do ścigania przestępstw lub wymiaru sprawiedliwości. Jest to tzw. obowiązek denuncjacji, czyli zawiadomienia o ujawnionym czynie zabronionym. Powinność ta ma uniwersalne znaczenie i spoczywa na każdym, ale w przypadku lekarzy nabiera szczególnego znaczenia. Po pierwsze dlatego, że ze względu na profil swej działalności mogą oni wykryć popełnienie czynu zabronionego. Dotyczy to głównie przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu, które mogą być ujawnione przez lekarza udzielającego ich ofierze pomocy medycznej. Z taką sytuacją mogą się spotkać przede wszystkim lekarze wykonujący czynności zawodowe na szpitalnych oddziałach ratunkowych. Po drugie zaś dlatego, że – jak wspomniano – wyjawienie danych może łączyć się z naruszeniem tajemnicy medycznej. To z kolei może prowadzić do wielopłaszczyznowej odpowiedzialności lekarza (cywilnej, karnej i zawodowej). Musi on zatem szczególnie precyzyjnie przestrzegać warunków legalności wyjawienia sekretu i przekazać organom powołanym do ścigania przestępstw informacje tylko o tych czynach zabronionych, które są objęte ustawowym obowiązkiem denuncjacji. W tym miejscu należy zaznaczyć, że w doktrynie wyróżnia się dwa rodzaje tej powinności: prawną i społeczną. Ta pierwsza jest zabezpieczona sankcjami. Innymi słowy, niewykonanie tego obowiązku pociąga za sobą konsekwencje karne. Uznaje się, że powinność ta wyprzedza tajemnicę medyczną. Lekarz musi zatem przekazać informacje Policji lub prokuraturze, nie bacząc na dyskrecję, a więc nawet wówczas, gdy pacjent nie upoważnia go do tego, a nawet gdy mu tego wyraźnie zabrania. W przeciwnym bowiem wypadku lekarz może odpowiadać karnie za niezłożenie zawiadomienia. Natomiast obowiązek społeczny ma wymiar jedynie obywatelski, moralny. Jego niewykonanie nie powoduje sankcji, ustępuje on zatem przed tajemnicą medyczną. Lekarz, chcąc jednak spełnić tę powinność, musi usprawiedliwić wyjawienie sekretu dodatkowymi okolicznościami i powołać się na któryś z wyjątków dozwalających na naruszenie tajemnicy, ujętych w szczególności w art. 40 ust. 2 i 3...


View full text...