Praktyczne wskazówki dotyczące postępowania we wczesnym zapaleniu stawów

Wczesne zapalenie stawów – definicja

Ból stawu (artralgia) stanowi najważniejszy i najczęstszy objaw kliniczny przewlekłych chorób układu ruchu. Od 2020 r. posługujemy się definicją Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań nad Bólem (International Association for the Study of Pain – IASP), w której podkreślono szczególne znaczenie osobistego doświadczenia oraz indywidualnej percepcji bólu [1]. Ból towarzyszy zarówno niezapalnym chorobom stawów (choroba zwyrodnieniowa stawów – ChZS), jak i zapalnym (np. reumatoidalne zapalenie stawów – RZS). U pacjenta zgłaszającego się po raz pierwszy z powodu dolegliwości ze strony układu ruchu podstawowe znaczenie ma określenie typu bólu stawów (tab. 1). Ból zapalny występuje w przebiegu dny moczanowej (zwykle zapalenie pojedynczego stawu – monoarthritis), układowych chorób tkanki łącznej oraz spondyloartropatii (zajęcie wielu stawów – oligo- lub poliarthritis). Jest on związany z rozwojem w błonie maziowej i płynie stawowym reakcji zapalnej o podłożu autoimmunologicznym. Ból w przebiegu zapalenia zwiększa się po okresie unieruchomienia stawu i występuje wtedy łącznie z uczuciem sztywności. Objaw ten, szczególnie mocno zaznaczony po okresie nocnego wypoczynku, określany jest jako sztywność poranna stawów, a czas jego utrzymywania się koreluje z aktywnością zapalenia. Warto jednak wspomnieć, że tzw. ból zwyrodnieniowy w przebiegu ChZS, uważany do niedawna jedynie za dolegliwość o charakterze mechanicznym (ze zużycia chrząstki stawowej), charakteryzuje się również obecnością istotnego miejscowego komponentu zapalnego [2].
Warunkiem koniecznym rozpoznania zapalenia stawu, oprócz bólu, jest występowanie obrzęku. Obrzęk stawu to powiększenie jego wielkości, które nie jest związane z przerostem elementów kostnych (np. obecność osteofitów w przebiegu ChZS). Jest on natomiast spowodowany obrzękiem tkanek miękkich stawu (błona maziowa i torebka stawowa) oraz zwiększeniem ilości płynu stawowego (wysięk zapalny). W przypadku zapalenia stawu (ból i obrzęk) o niedawnym lub ostrym początku konieczne i oczywiste jest wykluczenie urazu (wywiad).
Wczesne zapalenie stawów (WZS) definiowane jest obecnie jako występowanie bólu (zapalnego) i obrzęku trwającego maksymalnie do roku od pojawienia się pierwszych objawów [3]. Arbitralne przyjęcie granicy 12 miesięcy związane jest z faktem, że po ok. 2 latach od początku trwania choroby u blisko 70% pacjentów leczonych konwencjonalnie rozwijają się nadżerki w stawach....


Pełna treść artykułu...