Prawne aspekty prowadzenia i korzystania z neuroterapii

Nieinwazyjne techniki neuroterapii (neurofeedback, TMS, tDCS) zyskują coraz większą popularność jako metody wspierające leczenie i rehabilitację procesów poznawczych, zaburzeń emocjonalnych oraz dysfunkcji o charakterze sensomotorycznym. Mimo nieinwazyjności wspomnianych metod, wśród pacjentów i początkujących terapeutów pojawiają się obawy co do ich potencjalnej szkodliwości. Tymczasem w Polsce wciąż nie ma regulacji prawnych, które określałyby zakres kompetencji, jakie powinna posiadać osoba mogąca świadczyć usługi neuroterapeutyczne. Pojawia się zatem pytanie o rodzaj i zakres odpowiedzialności, jaki spoczywa na neuroterapeutach. Niniejszy artykuł ma dwa zasadnicze cele: 1) zaprezentowanie trzech najpowszechniejszych metod neuroterapii z uwzględnieniem potencjalnych zagrożeń związanych z ich stosowaniem; 2) scharakteryzowanie sytuacji prawnej zarówno neuroterapeutów, jak i ich pacjentów. Dlatego też na początku artykułu zostaną omówione zasady działania neurofeedbacku, przezczaszkowej stymulacji magnetycznej oraz przezczaszkowej stymulacji prądem stałym. Następnie na podstawie zapisów prawa cywilnego zostaną przedstawione warunki oraz granice odpowiedzialności neuroterapeutów jako osób świadczących usługi zdrowotne, a także konsekwencje wynikające z tej odpowiedzialności. Omówione zostaną różnice między odpowiedzialnością deliktową oraz kontraktową, jak również między błędem terapeutycznym a błędem diagnostycznym. Sprecyzowany zostanie rodzaj umowy między terapeutą a pacjentem i możliwe formy jej zawierania. Wskazane zostaną również konsekwencje niedopełnienia zobowiązań wynikających z zawartej umowy oraz warunki i możliwości dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę lub szkodę, jakie pacjent może ponieść z winy terapeuty.

Noninvasive techniques of neurotherapy (neurofeedback, transcranial magnetic stimulation, transcranial direct-current stimulation) are becoming increasingly popular methods supporting the treatment and rehabilitation of cognitive processes, affective disorders and sensory-motor dysfunctions. Despite the noninvasiveness of such methods, patients and novice therapists fear their potential harmful effects. At the same time, Poland lacks legal regulations explicitly stating the range of competences required for providing neurotherapy services. Therefore, an inevitable question arises about the type and the scope of liability facing neurotherapists. This article has two major aims: (1) to present the three most popular methods of neurotherapy including potential risk related to their use; (2) to characterize the legal situation of therapists as well as their patients. This is why at the beginning of this article the basic principles of neurofeedback, transcranial magnetic stimulation and transcranial direct-current stimulation will be discussed. Next, based on the legal records, conditions and boundaries of the liability of the therapists (as people providing medical services) will be presented along with the consequences arising from this liability. Differences between tortious and contractual liability as well as between a therapeutic mistake and a diagnostic mistake will be discussed. Both the type and possible forms of the contract between therapist and patient will be specified. The consequences of non-compliance with the obligations resulting from the contract will be indicated. Conditions and possibilities of claiming for disservice or harm compensation will also be identified.