Prawo pacjenta do intymności i poszanowania godności. Część II

Godność człowieka stanowi najwyższą humanistyczną wartość, której w prawie polskim nadaje się podstawowe znaczenie. Została ona podniesiona do rangi konstytucyjnej oraz jest chroniona licznymi przepisami, zarówno cywilnymi, jak i karnymi. Poszanowanie godności ma szczególne znaczenie w przypadku osób chorych. Poddawanie się przez nich świadczeniom zdrowotnym, często w warunkach leczenia zamkniętego, może bowiem prowadzić do naruszenia tej wartości. Ponadto, ze względu na stan takich pacjentów, niejednokrotnie nie potrafią oni dostatecznie samodzielnie uchronić się przed naruszeniem ich godności. Toteż problematyce tej poświęca się w unormowaniach medycznoprawnych wiele miejsca. Poszanowanie godności polega na podmiotowym traktowaniu chorego, jako równorzędnego człowieka. W artykule zaprezentowane zostały sposoby właściwego postępowania wobec pacjenta, tak aby nie naruszać jego godności zarówno w warstwie intelektualnej, jak i działaniami fizycznymi. Szczególną uwagę poświęcono wzorcowi zachowania wobec śmiertelnie chorych i umierających. Ich trudna sytuacja powoduje bowiem występowanie wyjątkowych potrzeb w sferze godności. Odrębnie omówiono też kwestie poszanowania zwłok ludzkich. W ostatnim fragmencie artykułu przedstawiono konsekwencje prawne, które mogą wystąpić w wypadku pogwałcenia prawa do intymności i poszanowania godności. Postępowanie takie może uzasadniać dochodzenie roszczeń cywilnych, głównie z tytułu naruszenia dóbr osobistych. Niektóre z zachowań naruszających omawiane dobra mogą wyczerpywać znamiona czynów zabronionych, przede wszystkim przeciwko czci i nietykalności cielesnej, a także prowadzić do odpowiedzialności karnej za ujawnienie tajemnicy medycznej. Ponadto pogwałcenie prezentowanych wartości może być potraktowane jako przewinienie zawodowe i uzasadniać odpowiedzialność przed sądem lekarskim.

Human dignity is the greatest humanistic value, which in Polish law is assigned with basic meaning. Respect of dignity is particularly important in case of ill persons. Subjecting them to health benefits, often in closed treatment conditions, may in fact lead to a breach of this value. Moreover, due to the condition of these patients, sometimes they cannot adequately protect themselves against violation of their dignity. Therefore, a lot of attention is devoted to these problems in medical-legal regulations. Respect of dignity is based on a subjective treatment of the patient as an equal human being. This article presents proper way of dealing with the patient, so as not to violate their dignity in both the intellectual and physical activities. Particular attention was paid to the behavioral pattern towards mortally ill and dying persons. Their difficult situation causes occurrence of exceptional needs in the sphere of their dignity. Issues of respect for human corpses were discussed separately as well. The last part of the paper presents the legal consequences that may occur in the event of violations of the right to privacy and respect of dignity. Doing so may justify pursue of civil claims, mainly due to the violation of personal interest. Some of such behaviour infringing discussed goods can deplete the attributes of a prohibited act, especially against honor and bodily inviolability, as well as lead to criminal liability for disclosure of physician’s medical secret.