Profilaktyka świnki w praktyce lekarza rodzinnego

Służby Zdrowia Publicznego USA w 1993 r. za jeden ze strategicznych celów w zwalczaniu chorób zakaźnych uznały ograniczenie liczby zachorowań na świnkę do 1600 w roku 1996. Przewiduje się, że w 2000 r. w całych Stanach Zjednoczonych zarejestruje się nie więcej niż 500 zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic. Dla porównania warto podać, że w 1999 r. w Polsce zarejestrowano 90 201 zachorowań na świnkę, w 1998 r. – 217 452. To zestawienie dobrze obrazuje, w jakim miejscu znajduje się Polska w opanowywaniu rozprzestrzeniania się jednej z najczęstszych chorób zakaźnych.




Świnka, czyli nagminne zapalenie przyusznic, jest chorobą wywołaną przez wirus z rodziny Paramyxoviridae, do której należą też wirusy odry, paragrypy i RS (respiratory syncytial). Do zakażenia dochodzi przez kontakt bezpośredni lub pośredni z zakażonym materiałem. Chory na świnkę może zakażać już 5 dni przed wystąpieniem obrzęku ślinianek, gdyż w tym czasie stwierdza się obecność wirusa w ślinie. Zakaźność utrzymuje się przez 5–9 dni od wystąpienia objawów choroby, ustępuje na ogół wraz z ustąpieniem obrzęku przyusznic. Ok. 20–30 proc. przypadków przebiega bezobjawowo. Przechorowanie świnki daje na ogół trwałą odporność.

Okres wylęgania wynosi od 14 do 21 dni, najczęściej ok. 16–18. Obrzęk ślinianek poprzedzony jest najczęściej objawami prodromalnymi, do których należą:
- gorączka,
- bóle głowy i mięśni,
- uczucie osłabienia,
- utrata łaknienia.

Niekiedy chory zgłasza ból podczas spożywania kwaśnych potraw. W przypadkach o typowym przebiegu pojawia się obrzęk ślinianek, najczęściej obustronny. Skóra nad śliniankami jest napięta, ale najczęściej nie jest zaczerwieniona. W badaniu przedmiotowym stwierdza się bolesność ślinianek na ucisk, obrzęk okolicy przedusznej oraz często odchylenie płatka ucha.
Świnka może przebiegać bez obrzęku ślinianek, a niekiedy jedynym objawem choroby jest nieżyt dróg oddechowych. Przebieg bezobjawowy, a także z powikłaniami jest częstszy u dorosłych niż u dzieci. Szczyt zachorowań występuje pomiędzy 3. a 9. rokiem życia. Do najczęstszych powikłań należą:
- zapalenie jąder,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
- zapalenie trzustki.

Zapalenie jąder dotyczy chorych po uzyskaniu dojrzałości płciowej, u których częstość tego powikłania szacuje się na...


View full text...