Prokalcytonina jako skuteczne narzędzie w diagnostyce uogólnionych powikłań infekcyjnych u pacjentów z ostrym martwiczym zapaleniem trzustki

Wprowadzenie
Powikłania ropne pogarszają rokowanie u pacjentów z ostrym martwiczym zapaleniem trzustki (acute necrotizing pancreatitis – ANP). Ostatnio pojawiły się doniesienia wskazujące, że stężenie prokalcytoniny (PCT) może stanowić kryterium diagnostyczne zakażenia bakteryjnego w tkance martwiczej trzustki.

Cel pracy
Ocena przydatności oznaczenia PCT we wczesnej diagnostyce powikłań infekcyjnych ANP.

Materiał i metody
Przeprowadzono prospektywne badanie kohortowe z udziałem 151 pacjentów z ANP. Przed podjęciem leczenia interwencyjnego od pacjentów pobrano próbki osocza w celu oznaczenia PCT. Na podstawie wyników badań mikrobiologicznych podzielono je na 4 grupy: SIRS bez zakażenia, zakażenie miejscowe, sepsa i wstrząs septyczny. Użyteczność oznaczenia PCT w diagnostyce powikłań infekcyjnych ANP określono za pomocą analizy ROC.

Wyniki
Zakażenie w przebiegu ostrego zapalenia trzustki rozpoznano u 89 (55,6%) pacjentów. Miejscowe powikłania ropne stwierdzono w 27 przypadkach, sepsę u 33, a wstrząs septyczny u 29 chorych. U 62 pacjentów z jałowym ANP stężenie PCT było wyższe niż u osób zdrowych i wynosiło 1,34 ±0,19 ng/ml (p = 0,045). Rozwojowi zakażenia w przebiegu ANP towarzyszył wzrost stężenia PCT u chorych z sepsą do 5,03 ±1,38 ng/ml (p = 0,001) i wstrząsem septycznym – do 7,21 ±1,91 ng/ml (p = 0,001). U osób z zakażeniem miejscowym stężenie wynosiło 2,03 ±0,48 ng/ml (p = 0,072). Stężenie PCT powyżej 4,0 ng/ml było rokowniczo niekorzystne dla przeżycia pacjentów.

Wnioski
Oznaczanie stężenia PCT w surowicy jest skutecznym narzędziem w diagnostyce uogólnionych powikłań infekcyjnych ANP. Stężenie PCT powyżej 4,0 ng/ml wskazuje na niekorzystne rokowanie co do przeżycia pacjentów.



Introduction
Purulent complications worsen the prognosis in patients with acute necrotizing pancreatitis (ANP). Recently procalcitonin (PCT) was proposed as a diagnostic criterion of bacterial contamination of pancreatic necrotic tissue.

Aim of the research
To evaluate the efficacy of PCT for the early diagnosis of infectious complications of ANP.

Material and methods
We performed a prospective cohort study of 151 patients with ANP. Before interventional treatment, plasma samples were collected for PCT determination. According to microbiological assay, they were categorized into 4 groups: SIRS without infection, local infection, and sepsis and septic shock. The utility of PCT for diagnosis of infectious complications of ANP was determined by ROC-analysis.

Results
Infected ANP was diagnosed in 89 (55.6%) patients. Local purulent complications were established at 27 cases, sepsis in 33, and septic shock in 29 patients. In 62 patients with sterile ANP the PCT concentration was higher than in healthy individuals and reached 1.34 ±0.19 ng/ml (p = 0.045). The development of infected ANP was accompanied by an increase of PCT concentration in patients with sepsis to 5.03 ±1.38 ng/ml (p = 0.001) and septic shock – up to 7.21 ±1.91 ng/ml (p = 0.001), while in persons with localized form it was 2.03 ±0.48 ng/ml (p = 0.072). Procalcitonin level above 4.0 ng/ml was prognostically unfavourable for the survival of patients.

Conclusions
Serum PCT level is an effective tool for the diagnosis of generalized infectious complications of ANP. Its level over 4.0 ng/ml indicates an unfavourable prognosis for patients’ survival.