Przedstawiamy polemikę dr. Tomasza Grądalskiego i mgr Katarzyny Ochałek z artykułem Podstawy fizjologii układu limfatycznego. Obrzęk chłonny zamieszczonym w Przewodniku Lekarza 5/2006

Szanowna Redakcjo! Artykuł Podstawy fizjologii układu limfatycznego. Obrzęk chłonny [1] porusza ważne i rzadko spotykane w piśmiennictwie aspekty związane z niewydolnością chłonną i obrzękiem limfatycznym. Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na zawarte w artykule nieścisłości dotyczące patofizjologii tego schorzenia oraz historii limfologii. Obrzęk chłonny jest kliniczną manifestacją zastoinowej niewydolności naczyń chłonnych w postaci nagromadzenia się płynu tkankowego z zawieszonymi w nim komórkami, które usposabiają do współistnienia przewlekłego zapalenia. Stężenie białek w płynie obrzękowym nie przekracza istotnie stężeń białek we krwi obwodowej i wynosi ok. 30 g/l. Chłonka staje się bogatobiałkowa dopiero płynąc w kolektorach chłonnych [2]. W dalszej części artykułu autorzy piszą, że obrzęk chłonny jest spowodowany niewydolnością zarówno mechaniczną, jak i dynamiczną naczyń chłonnych. W piśmiennictwie przeważa jednak pogląd, że niewydolność dynamiczna (niemożność odprowadzenia nadmiernej ilości płynu przy sprawnie działającym układzie naczyń limfatycznych) jest manifestacją kliniczną obrzęków o innej, pozalimfatycznej etiologii (obrzęki sercowe, wątrobowe, zapalne, związane z niewydolnością żylną i in.). Dlatego też właściwie jest przedstawiony w dalszej części artykułu najbardziej popularny podział obrzęku limfatycznego, którego etiologia została oparta na różnych przyczynach niewydolności mechanicznej. Prawidłowe rozpoznanie etiologii (mechanicznej lub dynamicznej) obrzęku jest kluczowe z punktu widzenia terapeutycznego. Postępowanie w rozwiniętym obrzęku chłonnym opiera się głównie na kompleksowej fizjoterapii (złożonej z ręcznego drenażu limfatycznego, kompresjoterapii z wykorzystaniem mało elastycznych bandaży i później dobieranych indywidualnie produktów uciskowych, odpowiednio dobranych ćwiczeń fizycznych i utrzymaniu odpowiedniej higieny skóry). Natomiast terapia chorych z obrzękami o innej etiologii niż limfatyczna obejmuje przede wszystkim farmakologiczne leczenie przyczynowe (prowadzące do zmniejszenia wytwarzania płynu tkankowego) oraz dodatkowo stosowanie kompresjoterapii. Z naszego doświadczenia większego upowszechnienia wymaga więc raczej stosowanie kompleksowej fizjoterapii (combined physical therapy – CPT lub complex decongestive therapy – CDT), która ma najlepiej ugruntowaną pozycję w literaturze i przynosi wymierny efekt obiektywny (zmniejszenie się obrzęku) i subiektywny dla chorych...


View full text...