Przegląd wyników badań na temat zależności pomiędzy objawami negatywnymi, aktywnością fizyczną i zespołem metabolicznym u chorych na schizofrenię

U chorych na schizofrenię częściej niż w populacji ogólnej występuje zespół metaboliczny, który jest przyczyną zwiększonej chorobowości i śmiertelności. W pracy dokonano przeglądu literatury poświęconej czynnikom związanym z jego występowaniem. Wiele uwagi poświęcono zależnościom między nasileniem objawów negatywnych schizofrenii, aktywnością chorego oraz obecnością składowych zespołu metabolicznego. W artykule przedstawiono doniesienia naukowe dotyczące badanych dotychczas zależności pomiędzy niektórymi zmiennymi klinicznymi a występowaniem zespołu metabolicznego oraz jego poszczególnymi kryteriami (wg National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III). Omówiono zależności między stosowaniem leków przeciwpsychotycznych a występowaniem zaburzeń metabolicznych, a także rozwój zespołu metabolicznego u chorych na schizofrenię nieleczonych farmakologicznie. Dostępne badania na temat wspomnianych uwarunkowań miały charakter przekrojowy i wykorzystywały subiektywne metody oceny aktywności fizycznej, jako narzędziami posługiwano się głównie skalami i kwestionariuszami, co utrudnia jednoznaczną interpretację wyników. Wnioski z przeprowadzonych badań bywają niekiedy ze sobą sprzeczne i nie pozwalają na opracowanie spójnych zaleceń dotyczących klinicznego postępowania u chorych na schizofrenię z objawami zespołu metabolicznego. Dla pełnego zrozumienia obserwowanych powiązań konieczne są wieloośrodkowe badania z wykorzystaniem obiektywnych metod oceny aktywności fizycznej, takich jak akcelerometria. Może się to przyczynić do zmniejszenia śmiertelności w grupie osób ze schizofrenią poprzez określenie zasad właściwej profilaktyki i monitorowania zespołu metabolicznego oraz ograniczenie jego konsekwencji dzięki wcześniejszemu podjęciu leczenia.

In schizophrenia patients, metabolic syndrome occurs more often than in the general population, causing increased morbidity and mortality. In this paper, we review data concerning potential causes of metabolic syndrome. The purpose of this study is to highlight various arguments in the discussion about metabolic syndrome in patients with schizophrenia. The importance of the negative symptoms and physical activity as factors which have a significant impact on development of metabolic syndrome components is especially underlined. The scientific reports referring to already studied correlations between metabolic syndrome, its particular criteria (according to the National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III) and its probable causes are presented. The potential role of antipsychotic medications and the pathogenesis of metabolic abnormalities in antipsychotic-naive first-episode schizophrenia patients are also discussed. Those issues are frequently mentioned in the debate about the explored phenomena. In previous studies, cross-sectional methodology has been applied and the authors used subjective tools, such as scales and questionnaires, to assess physical activity, which may raise doubts as to the value of such measurements. Results which have been published so far are contradictory and are not sufficient to create consistent guidelines of clinical management of metabolic syndrome in patients with schizophrenia. For better understanding of potential relationships, further multicenter research using objective methods of evaluating physical activity, such as accelerometry, is required. That might contribute to implementing therapeutic programs to decrease mortality among schizophrenia patients.