Przewlekła choroba nerek w praktyce lekarza POZ – diagnostyka, obraz kliniczny, postępowanie

Wstęp

Przewlekła choroba nerek (PChN), czyli schorzenie wynikające ze zmniejszenia liczby nefronów w odpowiedzi na toczący się w nich proces zapalny, zaliczana jest obok cukrzycy, nadciśnienia tętniczego oraz chorób sercowo-naczyniowych do chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Według światowych danych szacuje się, że PChN może występować u 9–15% populacji, co przekłada się na blisko 600 mln ludzi z tym schorzeniem na świecie i ponad 4 mln w Polsce [1]. W związku z tym PChN należy postrzegać nie tylko w kontekście zdrowia jednostki, lecz także jako problem społeczny.
Dane dotyczące epidemiologii PChN w Polsce są bardzo skąpe i nie wiemy, ilu pacjentów rzeczywiście choruje. Według baz Narodowego Funduszu Zdrowia z powodu PChN leczy się 210 tys. osób. Należy jednak pamiętać, że zgłaszane przypadki dotyczą zwykle fazy schyłkowej niewydolności nerek, kiedy chorzy pozostają pod stałą opieką nefrologów i są kwalifikowani do leczenia nerkozastępczego [2, 3].
W przeszłości podjęto próby oszacowania rozpowszechnienia PChN w Polsce i przeprowadzono pilotażowe badanie PolNef. Z raportu wynika, że 18% populacji polskiej ma czynność nerek poniżej normy, a 11% dorosłych utraciło już połowę czynnego miąższu nerek. U 90% dorosłej populacji ze stwierdzonymi chorobami nerek ich czynność jest upośledzona w stopniu nieznacznym (70%) lub o ponad połowę (20%) [1, 4, 5].
Z uwagi na utajony początek PChN stanowi wyzwanie nie tylko dla specjalistów nefrologów, ale przede wszystkim dla lekarzy rodzinnych, którzy jako pierwsi mają szansę rozpoznać chorobę i wpłynąć na modyfikowalne czynniki ryzyka jej wystąpienia i progresji [6, 7]. Z tego względu w ostatnich latach ujednolicono zasady rozpoznawania PChN oraz oceny jej zaawansowania, by ułatwić proces diagnostyczno-terapeutyczny [8].

Definicja oraz kryteria diagnostyczne

Według międzynarodowego gremium Kidney Disease: Improving Global Outcome (KDIGO 2012) PChN jest definiowana jako utrzymująca się co najmniej 3 miesiące nieprawidłowość budowy lub czynności nerek, mająca wpływ na zdrowie [9].
Decydującą rolę w diagnostyce odgrywają badania laboratoryjne. Pierwszym badaniem, dostępnym i stosunkowo tanim, a jednocześnie wartościowym w rozpoznaniu PChN, jest ocena stężenia kreatyniny w surowicy. Na podstawie tego parametru oznacza się wskaźnik filtracji kłębuszkowej (glomerular filtration rate – GFR). W codziennej praktyce wystarczająca jest ocena szacowanego wskaźnika filtracji...


View full text...