Psychospołeczne i pandemiczne uwarunkowania używania substancji psychoaktywnych przez młodzież w wieku 14–15 lat. Badania mokotowskie 2020

Wstęp
Głównym celem badań była identyfikacja czynników związanych z używaniem przez młodzież substancji psychoaktywnych w okresie pandemii COVID-19.

Materiał i metody
Badaną grupę stanowili uczniowie klas pierwszych szkół ponadpodstawowych z trzech dzielnic Warszawy: Mokotowa, Ursynowa i Wilanowa, w wieku 14–15 lat (N = 794). Dane zbierano za pomocą ankiety internetowej („SurveyMonkey”) w trakcie zdalnych lekcji prowadzonych przez nauczyciela oraz osobę z zespołu badawczego, najczęściej na platformie Zoom. W pracy badane było używanie jakichkolwiek substancji psychoaktywnych w ostatnim roku. Analizowano czynniki jakościowe (płeć, wiek, struktura rodziny, samoocena wyników w nauce, zaangażowanie religijne, uczestniczenie w spotkaniach z rówieśnikami używającymi środków narkotyzujących oraz ocena, czy okres ograniczeń związanych z pandemią był trudny, i ocena radzenia sobie z trudnościami związanymi z pandemią) oraz ilościowe (wsparcie i kontrola ze strony rodziców, więź ze szkołą, impulsywność, poszukiwanie wrażeń oraz stopień niezadowolenia z powodu ograniczeń związanych z pandemią). Do identyfikacji istotnych czynników wykorzystano modele hierarchicznej regresji logistycznej ze statystyką Walda.

Wyniki
Uczestniczenie w spotkaniach z rówieśnikami używającymi środków narkotyzujących okazało się najsilniejszym predyktorem używania substancji. Istotnym czynnikiem chroniącym okazała się kontrola ze strony rodziców. Czynnikiem ryzyka był wiek, a także impulsywność oraz poszukiwanie wrażeń. Używaniu substancji sprzyjało także nasilone niezadowolenie z powodu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19.

Omówienie
Dyskutowano znaczenie pandemii dla związków niektórych czynników z używaniem jakichkolwiek substancji.

Wnioski
Profilaktykę używania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży należy ukierunkować na edukację rodziców w zakresie odpowiedniej kontroli nastolatków, wzmacnianie odporności uczniów na negatywne wpływy towarzystwa rówieśniczego, a także na pomoc niektórym uczniom w radzeniu sobie z dolegliwościami związanymi z pandemią COVID-19.



Introduction
The study aim was to identify factors related to the use of psychoactive substances by adolescents during the COVID-19 pandemic.

Material and methods
The study consisted of secondary school students from districts of Warsaw: Mokotów, Ursynów and Wilanów, aged 14-15 (N = 794). Data was collected using “SurveyMonkey” during online lessons led by the teacher and a research team member, usually on the Zoom platform. The work considered any substances use in the last year. Qualitative factors (gender, age, family structure, academic performance, religious involvement, meetings with drug use peers, assessing whether the period of pandemic was difficult), and quantitative (parental support and control, bonding to school, impulsivity, sensation seeking and dissatisfaction with pandemic restrictions) were analysed. Hierarchical logistic regression with the Wald statistic were used to identify significant factors.

Results
Meetings with peers who used drugs proved to be the strongest predictor of substance use. Parental control turned out to be an important protective factor. The risk factor was age, as well as impulsiveness and sensation-seeking. Substance use was also fostered by heightened dissatisfaction with the COVID-19 pandemic restrictions.

Discussion
The importance of the pandemic with respect to the relationship of some of the factors with any substance use was discussed.

Conclusions
Prevention of the use of psychoactive substances among adolescents should focus on educating parents in the proper control of adolescents, strengthening students’ resilience to the negative peer influences and helping students to cope with the problems associated with the COVID-19 pandemic.