Quiz dermatologiczny

Kobieta 31-letnia zgłosiła się do Kliniki Dermatologicznej z powodu powiększającej się od około pół roku zmiany skórnej na przyśrodkowej powierzchni I palca stopy prawej. Pacjentka wiązała pojawienie się plamy z oparzeniem słonecznym w kraju tropikalnym.
W badaniu przedmiotowym stwierdzono nieregularną plamę barwy szaro-czarnej o wymiarach 12 × 8 mm. Zmiana była wyraźnie odgraniczona od otoczenia (ryc. 1). W badaniu dermoskopowym obecne były drobne, szare pigmentowane kropki oraz włókienka. Struktury te były nieregularnie rozmieszczone, miejscami tworząc równoległe linie (ryc. 2). Pobrano wycinek skóry do badania histopatologicznego oraz wykonano barwienia PAS (periodic acid-Schiff) (ryc. 3, 4).
Najbardziej prawdopodobne rozpoznanie to:
A. Znamię wrodzone
B. Czerniak akralny
C. Przebarwienie pozapalne
D. Grzybica czarna (tinea nigra)
E. Plama soczewicowata
Prawidłowa odpowiedź na stronie 70.

Quiz dermatologiczny 1/2024
Poniżej prawidłowa odpowiedź.

D. Grzybica czarna (tinea nigra)
Obraz kliniczny oraz badanie histopatologiczne z dodatkowymi barwieniami odpowiadają grzybicy czarnej (tinea nigra), która jest rzadką powierzchowną dermatomykozą ograniczoną do warstwy rogowej naskórka, wywoływaną zwykle przez Hortaea werneckii. Występuje najczęściej u dzieci i młodych dorosłych. Dotychczas najwięcej zachorowań opisywano w regionach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, przede wszystkim w krajach Ameryki Środkowej i Południowej [1]. Grzybica czarna jest bardzo rzadko spotykana w Europie, a jej występowaniu może sprzyjać nadmierna potliwość. Pierwszy przypadek w Polsce opisano w 2010 roku [2].
Tinea nigra najczęściej dotyczy dłoni lub podeszwowych powierzchni stóp i występuje jako nieregularna, brązowa bądź czarna plama o wyraźnych granicach. Zmianie przeważnie nie towarzyszą objawy podmiotowe, chociaż niekiedy pacjenci mogą zgłaszać świąd [3]. Charakterystyczne jest występowanie pojedynczych wykwitów, jednak opisano też przypadki obustronnego zajęcia podeszew stóp. U części tych pacjentów z różnych, jednocześnie obecnych zmian wyizolowano inne patogenne gatunki grzybów [4]. W obrazie dermoskopowym zwykle stwierdza się obszar pigmentowanych, spikularnych lub ziarnistych struktur nieregularnego kształtu o układzie przypominającym siatkę, których dystrybucja nie odpowiada budowie anatomicznej skóry [5]. Opisywano również zmiany prezentujące wzorzec równoległy pogrubiały (parallel ridge pattern), obserwowany m.in. w czerniaku akralnym [6, 7]. W diagnostyce pomocne są badanie bezpośrednie z wykorzystaniem 10–20% roztworu KOH, które uwidacznia pigmentowane, rozgałęzione strzępki z przegrodami i niekiedy pączkujące formy drożdżopodobne, oraz hodowla na podłożu Sabourauda [8]. Ustalenie właściwego rozpoznania może ułatwić obrazowanie mikroskopem konfokalnym, jednak z uwagi na wysoką cenę aparatury dostępność badania jest ograniczona [1].
Leczenie opiera się na miejscowym stosowaniu azolowych leków przeciwgrzybiczych, pochodnych alliloaminy lub maści Whitfielda [9]. Istotną rolę odgrywa też kontrola nadpotliwości [8, 10].

Piśmiennictwo