Pacjentka 45-letnia została przyjęta do oddziału dermatologicznego z powodu bolesnej zmiany skórnej zlokalizowanej w obrębie palca II dłoni prawej (ryc. 1). Zmiana utrzymywała się od 6 miesięcy, a pacjentka była kilkukrotnie konsultowana przez dermatologów (biopsja: fragment paznokcia objęty ogniskowym naciekiem zapalnym z drobnymi fragmentami sugerującymi grzybnię; badanie mikologiczne i bakteriologiczne: Candida tropicalis, Mucor racemosus, Fusarium oxysporum, Enterococcus faecalis; terapia: itrakonazolem, flukonazolem, lewofloksacyną oraz cyprofloksacyną) oraz chirurga (zabieg elektrochirurgii zmiany). Według pacjentki zastosowana terapia nie przyniosła żadnego efektu klinicznego, a kobieta wielokrotnie manipulowała w obrębie okolicy problematycznego paznokcia. W trakcie pobytu na oddziale, po opracowaniu zmiany (usunięcie części strupa) wykonano dermoskopię (ryc. 2) i podjęto decyzję o wykonaniu ponownej biopsji, której wynik potwierdził podejrzenie kliniczne.
Najbardziej prawdopodobne rozpoznanie to:
A. Ziarniniak naczyniowy
B. Grzybica paznokcia
C. Rak kolczystokomórkowy
D. Brodawka wirusowa
Prawidłowa odpowiedź na stronie 243.
Quiz dermatologiczny 3/2024
Poniżej prawidłowa odpowiedź.
D. Brodawka wirusowa
Aparat paznokciowy (human nail unit – HNU) jest wyspecjalizowaną, skeratynizowaną strukturą, której znaczenie dla zachowania homeostazy organizmu w warunkach fizjologii jest ważne. Znajomość anatomii funkcjonalnej aparatu paznokciowego, zwłaszcza zależności pomiędzy poziomem defektu w jego obrębie a manifestacją kliniczną umożliwia efektywną diagnostykę możliwych patologii HNU. Przykładowo obserwowane u pacjentki linie Beau (Beau-Reiley; 1846, 1796), czyli poprzeczne zagłębienia w obrębie grzbietowej powierzchni płytki paznokciowej, wynikały z czasowego zaburzenia wzrostu paznokcia i były efektem nawykowego uszkadzania okolicy macierzy paznokcia zlokalizowanej pod proksymalnym wałem paznokciowym [1]. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (ICD10: F42) charakteryzuje występowanie uporczywych i nawracających myśli (obsesji) oraz przymusowych czynności (kompulsji), często złożonych rytuałów, których niewykonanie prowadzi do lęku, napięcia i obaw. W obrębie HNU schorzenia z tej grupy (zaburzenia nawyków i popędów; body-focused repetitive behaviour disorders – BFRBDs) przyjmują różnorodną formę, co często prowadzi do bardzo poważnych następstw (onychodystrofia) z wtórnym zanikiem aparatu paznokciowego włącznie (onychoatrofia, anonychia wtórna) (tab. 1) [2–4]. U pacjentki wywiad nie był do końca jednoznaczny i utrudniał określenie, czy obecność brodawki wirusowej była poprzedzona nawykowym drażnieniem okolicy aparatu paznokciowego. Ze względu na warunki anatomiczne szczególnie trudna pozostaje diagnostyka,
a zwłaszcza akceptowalna kosmetycznie terapia brodawek zwykłych zlokalizowanych w obrębie HNU. Autorzy artykułu opisali swoje doświadczenia z leczeniem brodawek aparatu paznokciowego w odrębnej pracy [5]. Bardzo ważna jest diagnostyka różnicowa zmian łagodnych z najczęstszym nowotworem HNU – rakiem kolczystokomórkowym (nail unit squamous cell carcinoma – NuSCC).
Piśmiennictwo
1. Jaworek A.K., Jaworek M., Zalewski A., Mazgaj M., Kurzawa M., Wojas-Pelc A.: A review of practical related to the diseases of the nail unit for doctors (including nondermatologists). Pediatr Med Rodz 2020, 16, 62-69.
2.
Singal A., Daulatabad D.: Nail tic disorders: manifestations, pathogenesis and management. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2017; 83, 19-26.
3.
Sidiropoulou P., Sgouros D., Theodoropoulos K., Katoulis A., Rigopoulos D.: Onychotillomania: a chameleon-like disorder: case report and review of literature. Skin Appendage Disord 2019, 5, 104-107.
4.
Pacan P., Grzesiak M., Reich A., Kantorska-Janiec M., Szepietowski J.C.: Onychophagia and onychotillomania: prevalence, clinical picture and comorbidities. Acta Derm Venereol 2014, 94, 67-71.
5.
Jaworek A.K., Maciejowska-Podosek J., Englert K., Sarek M., Wojas-Pelc A.: Therapeutic and diagnostic difficulties concerning verrucae of the nail apparatus – a description of selected cases. Dermatol Rev 2019, 106, 662-670.
