Radzenie sobie ze stresem choroby – współczesne koncepcje teoretyczne

Celem pracy jest przybliżenie współczesnych koncepcji wyjaśniających zmaganie się ze stresem choroby nowotworowej. Analizując doświadczenia osób chorych na raka, stres należy ujmować w sposób systemowy, czyli jako złożoną relację elementów środowiskowych, sytuacyjnych i podmiotowych, dyspozycyjnych i procesualnych. Współcześnie najszerzej rozważa się transakcyjne ujęcie stresu (Lazarus i Folkman), poszerzając je o salutogenetyczny konstrukt stworzony przez Antonovsky’ego, jakim jest poczucie koherencji. Ważną ideę stanowi koncepcja zachowania zasobów Hobfolla, która wnosi istotny wkład w rozumienie sytuacji chorych na raka. Ponadto ciekawe jest ujęcie radzenia sobie prezentowane przez Schwarzera, który skupia się na czynnikach ukierunkowanych na przyszłość.

The aim of the study was to introduce modern concepts of coping with stress in cancer. In analysis of the experiences of people with cancer, stress should be recognized in a systemic manner as a complex of environmental, situational and subjective elements, as well as dispositional and processual ones. Currently the transaction approach is the most widely considered (Lazarus and Folkman). It is supplemented with salutogenetic construct created by Antonovsky, which is the sense of coherence. The important idea is the Hobfoll’s theory of resources conservation, which makes an important contribution to understanding the situation of cancer patients. Moreover, there is an interesting approach to dealing with stress presented by Schwarzer, who focuses on future-oriented factors.