Rak odbytu

1. Budowa anatomiczna i histologiczna kanału odbytu i odbytu

Anatomicznie kanał odbytu i odbyt stanowią końcową część odbytnicy. Obie struktury rozwijają się z pierwotnego steku w odróżnieniu od bańki odbytnicy, która powstaje z końcowego odcinka pierwotnego jelita. Kanał jest otoczony przez przedłużenie warstwy okrężnej błony mięśniowej bańki (zwieracz wewnętrzny) i dobrze rozwinięty zewnętrzny mankiet mięśni poprzecznie prążkowanych (zwieracz zewnętrzny odbytu i włókna dolnej części dźwigacza odbytu – mięsień łonowo-odbytniczy) (ryc. 1A) [1]. Brzeg dolny zwieracza zewnętrznego topograficznie odpowiada górnemu brzegowi odbytu i klinicznie nosi miano warg odbytu. Około 1,5–2 cm powyżej na błonie śluzowej widoczna jest linia zębata utworzona przez zastawki i brodawki odbytnicze będące zakończeniem położonych dystalnie kolumn odbytniczych. Linia zębata stanowi proksymalną granicę tzw. anatomicznego kanału odbytu. Z kolei kanał chirurgiczny jest dłuższy i rozciąga się między górnym a dolnym brzegiem mięśnia zwieracza zewnętrznego. Brzeg górny lokalizuje się ok. 1–2 cm powyżej linii zębatej na poziomie tzw. połączenia odbytowo-odbytniczego, stanowiącego granicę z bańką odbytnicy [2]. Zewnętrzny obwód odbytnicy przylega do mezorektum zbudowanego z tkanki łącznej, które zawiera naczynia i nerwy zaopatrujące końcowy odcinek jelita grubego i krocze oraz okoliczne węzły chłonne [1]. Od tyłu i od boku ograniczony jest przez blaszkę trzewną powięzi miednicy, a od przodu przez tzw. powięź Denonvilliersa, będącą przedłużeniem przegrody odbytniczo-płciowej. U kobiet wytwarza ona tzw. przegrodę odbytniczo-pochwową, a u mężczyzn przegrodę odbytniczo-sterczową. Od góry mezorektum ograniczone jest przez otrzewną, dochodzącą do bańki odbytnicy [1].
Górna część kanału odbytu wyścielona jest przez błonę śluzową będącą przedłużeniem śluzówki bańki odbytnicy. Charakteryzuje ją jednak nieco nieregularny układ krypt, które mogą być skrócone, oraz obecność skupień krypt olbrzymich (ryc. 1B) [2]. Powierzchnia błony śluzowej jest pokryta przez nabłonek jednowarstwowy walcowaty. Bardziej dystalnie znajduje się tzw. strefa przejściowa (anal transitional zone – ATZ) obejmująca obszar długości do ok. 1,2 cm, który najczęściej kończy się na wysokości linii zębatej, chociaż u niektórych osób może się znajdować powyżej lub – rzadziej – kończyć poniżej tej struktury anatomicznej. W strefie mogą występować rozmaite rodzaje nabłonków: nabłonek jednowarstwowy walcowaty jak w...


View full text...