Rehabilitacja ruchowa chorych przewlekle hemodializowanych – wyniki badań własnych

Cel: Celem ogólnym była ocena skuteczności terapii ruchowej prowadzonej w czasie leczenia hemodializą u osób ze schyłkową niewydolnością nerek.
Metoda: Grupa 14 chorych przewlekle hemodializowanych uczestniczyła w 6-miesięcznym programie treningu fizycznego. Ćwiczenia wykonywane były głównie przy użyciu cykloergometru rowerowego, 3 razy w tyg. Chorzy uczestniczyli średnio w 80% zaplanowanych jednostek treningowych. Wydolność fizyczna oceniana była na podstawie wyników testu wysiłkowego wykonywanego na bieżni ruchomej, przeprowadzonego zgodnie ze zmodyfikowanym protokołem Bruce’a na początku i na końcu programu. Siłę mięśni kończyn dolnych oceniano za pomocą testu Wstań i siądź 3-krotnie: na początku, po 3 mies. i na końcu programu. Jakość życia oceniano przy użyciu kwestionariusza Choroba nerek a jakość życia na początku i po 6 mies.
Wyniki: Po 6 mies. programu treningowego chorzy wykazali: istotne wydłużenie czasu trwania testu wysiłkowego (z 6,69 do 10,20 min), istotną poprawę wydolności fizycznej (z 4 do 6,21 METs), istotną poprawę wyników testu Wstań i siądź (po 3 mies. średnio z 23,46 do 31,67 powtórzeń, a po 6 mies. do 36,50 powtórzeń), lepszą jakość życia, aczkolwiek bez osiągnięcia istotności statystycznej (z wyjątkiem ogólnej subiektywnej oceny zdrowia).
Podsumowanie: Prowadzenie ćwiczeń fizycznych w czasie hemodializy przy użyciu cykloergometru rowerowego jest technicznie możliwe i bezpieczne, 6-mies. trening fizyczny poprawia wydolność fizyczną, siłę mięśni kończyn dolnych i jakość życia chorych. Terapia ruchowa powinna być ważną częścią leczenia chorych przewlekle hemodializowanych.
Słowa kluczowe: schyłkowa niewydolność nerek, hemodializa, trening fizyczny, wydolność fizyczna, siła mięśniowa, jakość życia

Title: Physical rehabilitation of hemodialysis patients – the results of the study.
Purpose: The purpose of this study was to evaluate the effects of exercise training during hemodialysis treatment in patients with end-stage renal disease.
Methods: Fourteen maintenance hemodialysis patients participated in six-month program of exercise training. The exercise was performed during the hemodialysis treatment on a stationary bicycle three times per week. Compliance of exercise program was 80% of the possible sessions. Exercise capacity was assessed on treadmill test according to Bruce’s protocol at the beginning and the end of intervention. Sit-to-stand-to-sit test was used to evaluate legs muscle strength at the baseline, after 3 and 6 months of exercise training. The health related quality of life was evaluated using Kidney Disease Quality of Life – Short Form instrument (KDQOLä-SF version 1.3) at the baseline and after 6 months of exercise training.
Results: After the six-months of exercise program patients showed: a significant increase in treadmill test time from 6.69 to 10.20 min; a significant increase in exercise capacity in treadmill test from 4 to 6.21 METs; a significant increase in the number of repetition performed in sit-to-stand-to-sit test after 3 months from 23.46 to 31.67 and increase after 6 months of exercise program from 23.46 to 36.50; better quality of life but non-significant (with the exception of self-perceived general health status).
Conclusion: Exercise training during the hemodialysis treatment using stationery bicycle is technically feasible and safe for screened patients and can increase exercise capacity, leg muscle strength and quality of life. The physical exercise therapy should be an important part of treatment of hemodilysis patients.