Renal denervation – a novel method for the treatment of resistant hypertension

Wstęp

Pomimo rozwoju metod diagnostycznych oraz postępu farmakoterapii nadciśnienie tętnicze wciąż pozostaje istotnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz przewlekłej choroby nerek. U ok. 13% leczonych pacjentów rozpoznaje się oporność na farmakoterapię. Ta grupa chorych jest w wysokim stopniu narażona na powikłania sercowo-naczyniowe. Jednym z ogniw złożonej patofizjologii nadciśnienia tętniczego jest współczulny układ nerwowy [1, 2]. Włókna nerwowe zaopatrujące nerki (zarówno aferentne – biegnące od nerek do ośrodkowego układu nerwowego, jak i eferentne – przewodzące impulsy w odwrotnym kierunku) pochodzą z odcinka Th10-L2 rdzenia kręgowego, skąd biegną wzdłuż tętnic nerkowych, stykając się bezpośrednio z ich przydanką. Wykazano, że aktywność nerkowych włókien aferentnych bezpośrednio wpływa na aktywność podwzgórza tylnego, a stymulacja włókien eferentnych skutkuje wazokonstrykcją naczyń nerkowych i w konsekwencji: 1) spadkiem przepływu nerkowego i przesączania kłębuszkowego, 2) zwiększoną reabsorpcją cewkową wody oraz jonów sodu, a także 3) zwiększonym wydzielaniem nerkowym reniny oraz nor-epinefryny. Wydaje się zatem, że nerkowe włókna sympatyczne mają znaczący wpływ na udział nerek w patofizjologii nadciśnienia tętniczego. Pośrednim potwierdzeniem tej hipotezy jest wykrycie zwiększonego nerkowego wydzielania do krwiobiegu noradrenaliny (tzw. spillover) [3] oraz zwiększona aktywność współczulnych mięśniowych włókien nerwowych, mierzona za pomocą mikroneurografii, u osób z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym [4]. Zwiększoną aktywację układu sympatycznego stwierdzono również u pacjentów ze schyłkową przewlekłą chorobą nerek [5], a progresję choroby spowalniało stosowanie centralnie działającego czynnika sympatykolitycznego – moksonidyny [6]. Ponadto u osób ze schyłkową przewlekłą chorobą nerek lub po transplantacji nerki radykalna nefrektomia stała się uznaną metodą leczenia opornego nadciśnienia tętniczego.
Pierwsze próby leczenia nadciśnienia tętniczego poprzez chirurgiczną modyfikację układu współczulnego (splanchnicektomia lub chirurgiczna sympatektomia) podejmowano w latach 30. ubiegłego wieku, na długo przed wprowadzeniem leków hipotensyjnych. Liczne badania eksperymentalne na modelach zwierzęcych wykazały, że obustronna denerwacja nerek, czyli uszkodzenie nerkowych włókien współczulnych, może zapobiec wystąpieniu lub złagodzić przebieg nadciśnienia tętniczego [7]. Skuteczność denerwacji wykazano na świniach [8],...


View full text...