Rola duchowości i poczucia koherencji jako czynników chroniących przed wypaleniem zawodowym wśród wolontariuszy opieki paliatywnej

Wstęp: Wykonywanie zawodów związanych z niesieniem pomocy psychologicznej oraz udzielaniem wsparcia kojarzone jest zazwyczaj z pełnieniem pewnego rodzaju misji społecznej. Bycie oparciem dla osób będących w trudnej sytuacji życiowej, a zwłaszcza w konfrontacji z ciężką chorobą, niewątpliwie może być źródłem dumy i satysfakcji niespotykanej w innym rodzaju aktywności zawodowej. Jednak taka praca niesie ze sobą również zagrożenia dla kondycji psychicznej osoby, która ją wykonuje. Poprzez długotrwałe narażenie na obecność licznych stresorów staje się czynnikiem mocno obciążającym i nierzadko prowadzi do doświadczenia wypalenia zawodowego. Liczne badania prowadzone w tym obszarze dowodzą, że na ryzyko to narażona jest coraz większa grupa osób, nie tylko wykonująca pracę w zawodach pomocowych odpłatnie, ale także pełniąca tę funkcję w charakterze wolontariusza. Znaczenia zatem nabiera rozpoznanie czynników stanowiących ochronę przed doświadczaniem wypalenia zawodowego. Celem niniejszego opracowania było zweryfikowanie, czy taką rolę mogą odgrywać zasoby osobiste jednostki, jakimi są poczucie koherencji oraz duchowość.

Materiał i metody: Referowane badanie zostało przeprowadzone na grupie 44 wolontariuszy opieki paliatywnej z wykorzystaniem kwestionariusza orientacji życiowej (SOC-29), kwestionariusza samoopisu (KS) oraz kwestionariusza wypalenia zawodowego MBI (Maslach Burnout Inventory).

Wyniki i wnioski: Uzyskane rezultaty potwierdzają, że czynnikami zabezpieczającymi przed doświadczaniem jednego z aspektów wypalenia zawodowego, jakim jest brak skuteczności, mogą być poczucie koherencji oraz duchowość.

Introduction: Performing tasks connected with delivering psychological help and support is usually perceived as a social mission. Providing support for those facing difficult life situations, especially for people facing life threatening disease, can clearly be the source of tremendous satisfaction and pride. The significance of such support and the intense feelings engendered may rarely be found in other occupations. Despite the highly positive aspects of this work, there is evidence that this occupation can also be a threat to the psychological wellbeing of those undertaking such work. Long term exposure to the stressors prevalent in this profession can give rise to serious issues which in turn can lead to burnout. Numerous studies in this field show that an increasing number of professionals performing tasks connected with psychological care of the chronically ill are exposed to the risk of burnout. This effect includes both groups of psychological care professionals – those who are paid for their work as well as volunteers. Therefore, recognition of the burnout protective measures becomes crucial. The aim of following study was to verify whether personal resources such as sense of coherence and spirituality may perform such a role.

Material and methods: The study has been conducted on a group of 44 palliative care volunteers who were given Sense of Coherence Scale (SOC-29), KS questionnaire and Maslach Burnout Inventory (MBI).

Results and conclusions: The results confirm that spirituality and sense of coherence can act as protective factors in one dimension of burnout i.e. Personal Accomplishment.