Rola krążących komórek progenitorowych śródbłonka w rozwoju retinopatii wcześniaczej – badanie prospektywne

Wstęp
Cel: Retinopatia wcześniacza (ang. retinopathy of prematurity – ROP) stanowi najczęstszą przyczynę utraty widzenia u dzieci przedwcześnie urodzonych. Celem pracy jest prospektywna analiza związku zachodzącego między stężeniem mobilizowanych ze szpiku kostnego komórek progenitorowych śródbłonka (ang. endothelial progenitor cells – EPC) a rozwojem retinopatii wcześniaczej.

Materiał i metody
Badaniem objęto 90 noworodków przedwcześnie urodzonych (23-36 Hbd) i 52 zdrowych dzieci urodzonych o czasie (>36 Hbd), które stanowiły grupę kontrolną. Odsetek krążących komórek EPC oceniano we krwi pępowinowej w chwili narodzin dziecka, a następnie we krwi obwodowej w 2. i 6. tygodniach życia noworodka. W dalszej obserwacji dokumentowano obecność retinopatii wcześniaczej oraz oceniano stopień jej zaawansowania.

Wyniki
W grupie wcześniaków, które w prospektywnej obserwacji rozwinęły objawy retinopatii wcześniaczej, wykazano istotnie wyższy odsetek komórek EPC we krwi pępowinowej. W odróżnieniu od noworodków donoszonych u wcześniaków z ROP stwierdzono wyraźnie zaznaczony spadek odsetka komórek EPC we krwi obwodowej w czasie, a stężenie analizowanych komórek w 6. tygodniu po urodzeniu było niższe niż u wcześniaków bez retinopatii.

Wnioski
Wzrost odsetka komórek EPC we krwi pępowinowej dzieci przedwcześnie urodzonych, w tym także wcześniaków, które w dalszej obserwacji rozwinęły objawy retinopatii wcześniaczej, wskazuje, że krążące komórki progenitorowe śródbłonka aktywnie uczestniczą w tworzeniu naczyń krwionośnych w obrębie narządów unaczynionych, a ich liczba we krwi pępowinowej odzwierciedla stopień niedojrzałości narządowej. Spadek liczby krążących komórek EPC obserwowany w 6. tygodniu życia dziecka, w warunkach znacznej niedojrzałości siatkówki wynikającej z jej niedostatecznego unaczynienia, może przyczyniać się do zaburzenia procesu fizjologicznego wzrostu naczyń krwionośnych w jej obrębie.



Introduction
Purpose: Retinopathy of prematurity (ROP) is the primary cause of visual impairment in preterm infants. There are available data confirming that circulating endothelial progenitor cells (EPCs) are involved in forming the growing network of blood vessels in the developing retina. In this study we sought to explore potential relationship between concentration of circulating bone marrow-derived EPCs and development of ROP in prospective study.

Material and methods
The study groups consisted of 90 preterm (23-36 weeks of gestational age), and 52 full-term control infants. EPCs were analyzed in cord blood (CB) and subsequently in peripheral blood (PB) in second and sixth week since delivery. The incidence and stage of ROP was prospectively documented in the preterm infants.

Results
EPC concentration in CB was considerably higher in the preterm infants developing ROP. In the preterm infants a noticeable decrease in PB EPC concentration within six weeks of the follow up was found, whereas in full-term infants EPC concentration was maintained at invariable level. Of note, in the sixth week since delivery, EPC concentration in preterm infants with ROP was lower compared to preterm infants without ROP.

Conclusions
Increase in CB EPC concentration in preterm infants, including those developing ROP, indicates that the circulating EPC cells contribute to the process of blood vessel formation, and their number in CB reflects the degree of prematurity. Impaired blood vessel formation within retina in the course of ROP may result from decrease in circulating EPC number observed at the sixth week since delivery.