Rola lekarza rodzinnego w leczeniu wybitych przednich zębów stałych u dzieci i młodzieży

Od szybkiego i prawidłowego postępowania lekarzy pierwszego kontaktu zależy zachowanie utraconego przez dziecko zęba stałego. Zabieg replantacji, czyli ponownego umieszczenia w zębodole wybitego zęba, powinien być przeprowadzony w jak najkrótszym czasie od urazu. Najlepsze rezultaty uzyskuje się wówczas, gdy replantacja wykonana zostanie już 20–30 min po urazie. Komórki ozębnej mają wówczas szansę pozostać żywe i tkanka może ulec regeneracji. W takich okolicznościach odsetek powodzeń leczenia wynosi od 85 do 97 proc. Im dłuższy czas przebywania zęba poza jamą ustną, zwłaszcza w suchym środowisku, tym wyższy odsetek powikłań po replantacji. Gdy obawa przed replantacją jest zbyt duża, wówczas obowiązkiem każdego z lekarzy rodzinnych jest zabezpieczenie wybitego zęba (bez dotykania korzenia), w odpowiednim medium transportowym, którego zadaniem jest utrzymanie przy życiu komórek więzadeł ozębnowych. Takie roztwory powinny być sterylne, o właściwym pH i osmolarności. Najlepszym z nich jest biologiczny roztwór Hanksa, dostępny w postaci gotowego zestawu Save-A-
-Tooth (ząb w takim środowisku można przechowywać nawet do 24 godz.). Byłoby wskazane, aby zestaw zawierający ten roztwór znajdował się w każdym gabinecie lekarza rodzinnego. Z powodzeniem można stosować również roztwory do przechowywania soczewek kontaktowych, sól fizjologiczną, mleko lub w ostateczności wodę. Wybity ząb wraz z pacjentem należy jak najszybciej dostarczyć do stomatologa.
Dalsze postępowanie z wybitym zębem leży już w gestii lekarza stomatologa. Zęby takie wymagają długotrwałego leczenia.

Preservation of a permanent tooth that a child has lost depends on a family doctor’s immediate and proper action. The replantation procedure, refixation of a dislocated tooth in a tooth-socket, should be carried out immediately after an injury. The best results are achieved when replantation is done within 20–30 minutes after the injury as peridontal cells are able to stay alive then and tissue can regenerate. In such circumstances the rate of successful treatment is between 85% and 97%. The longer the tooth is outside the oral cavity, especially in dry environment, the higher the rate of the postreplantation complications. In case of great fear of replantation each family doctor’s duty is to protect the dislocated tooth (without touching its root), in suitable transport medium, in order to keep the cells of peridontal ligament alive. Such solution should be sterile, with the adequate pH and osmolarity. The best is Hanks’ solution which is available as a ready Save-A-Tooth set (the tooth in such environment can be preserved up to 24 hours). It is advisable to have a set containing this solution in each family doctor’s consultation room. With a big success can also be used solutions for storing contact lenses, physiological saline, milk or eventually water. Delivering the dislocated tooth with a patient to a dentist’s surgery as quickly as possible is essential too.
Further procedure of the dislocated tooth is due to a stomatologist. Such teeth require a long-time
treatment.