Rola przewodu pokarmowego w regulacji stężenia hormonu głodu – greliny – u pacjentów żywionych pozajelitowo i dojelitowo

Wstęp : Grelina jest hormonem peptydowym wydzielanym głównie w żołądku. Jej stężenie zwiększa się w okresie głodu, natomiast zmniejsza się po przyjęciu pokarmu.

Cel: Ocena wpływu żywienia poprzez przewód pokarmowy i żywienia dożylnego na stężenie greliny w surowicy oraz wpływu parametrów antropometrycznych, biochemicznych i realizowanej podaży kalorycznej na stężenie tego hormonu.

Materiał i metody : Badaniami objęto 124 pacjentów hospitalizowanych w Szpitalu Uniwersyteckim nr 1 w Bydgoszczy, żywionych pozajelitowo (grupa I; n = 78) lub dojelitowo (grupa II; n = 46). U pacjentów oceniono masę ciała, wskaźnik masy ciała ( body mass index – BMI), obliczono należną masę ciała ( ideal body weight – IBV), zapotrzebowanie energetyczne metodą Harissa-Benedicta zarówno dla obecnej masy ciała, jak i IBV, podaż kaloryczną, stosunek podaży kalorycznej do oszacowanego zapotrzebowania, podaż glukozy, lipidów, białka oraz obecne stężenia glukozy, triglicerydów i albumin w surowicy. Stężenie greliny oznaczono testem Elisa.

Wyniki : Średnie stężenie greliny w grupie I wynosiło 194,277 pg/dl (mediana 159,776 pg/dl, zakres wartości 12,1–925,310 pg/dl), natomiast w grupie II – 219,978 pg/dl (mediana 272,19 pg/dl, zakres wartości 35,0–790,8 pg/dl). Różnice były nieistotne statystycznie (p = 0,5547). Wykazano istotną statystycznie odwrotną zależność stężenia greliny od podaży glukozy oraz stężenia w surowicy triglicerydów i białka całkowitego. Nie wykazano natomiast istotnych statystycznie korelacji w stosunku do podaży kalorycznej, podaży białka, lipidów oraz stężenia glukozy w surowicy.

Wnioski: Żywienie poprzez przewód pokarmowy i dożylne powoduje analogiczną stymulację wydzielania greliny w przewodzie pokarmowym. Stężenie tego hormonu w surowicy ujemnie koreluje z masą ciała i BMI. Zmniejszone stężenie greliny (uczucie sytości) wiąże się z podażą glukozy oraz dużymi stężeniami białka i lipidów w surowicy, nie stwierdzono natomiast zależności stężenia hormonu od realizowanej podaży kalorycznej.

Introduction : Ghrelin is a peptide hormone secreted mostly in the stomach. Its concentration increases at the time of hunger and decreases after eating.

Aim : To evaluate the influence of nutrition through the alimentary canal and intravenously on the ghrelin concentration in blood serum and to evaluate the effect of anthropometric and biochemical parameters and caloric supply on the concentration of the above-mentioned hormone.

Material and methods : The research involved 124 patients hospitalized in Bydgoszcz at University Hospital no. 1, nourished parenterally (group I; n = 78) or intestinally (group II; n = 46). The patients were weighed and the following were determined: body mass index (BMI), ideal body weight (IBW), energetic demand by means of the Harris-Benedict method both for the present weight and for IBW, caloric supply, the ratio of caloric supply to the assessed demand, supply of glucose, lipid and protein as well as the present level of glucose, triglycerides and albumin in blood serum. The level of ghrelin was measured by means of the Elisa test.

Results : Average concentration of ghrelin in group I was 194.277 pg/dl (median 159.776 pg/dl, range 12.1–925.310 pg/dl). In group II the average concentration was 219.978 pg/dl (median 272.19 pg/dl, range 35.0–790.8 pg/dl). The differences were not statistically significant (p = 0.5547). A statistically significant inverse dependence of ghrelin concentration on glucose supply and concentration of triglycerides and protein in blood serum was found. However, the correlations compared to the caloric supply, protein and lipid supply and glucose concentration in blood serum were not evaluated.

Conclusions : Nutrition by means of the alimentary canal and intravenously causes analogical stimulation of ghrelin secretion in the digestive tract. The concentration of ghrelin in blood serum correlates negatively with body weight and BMI. Decreased ghrelin concentration (a feeling of satiety) correlates with glucose supply and high protein and lipid concentration in blood serum; however, there is a lack of dependence of hormone concentration on the caloric supply.