Rola wirusa brodawczaka (HPV) w nowotworach głowy i szyi

Ludzki wirus brodawczaka (ang. human papilloma virus – HPV) długo wiązano sprawczo z nowotworami anogenitalnymi. Badania z ostatnich lat dowodzą, że odgrywa on analogiczną rolę w zachorowaniach na nowotwory głowy i szyi. Potencjał kancerogenny wykazują niemal wyłącznie tzw. warianty dużego ryzyka – HPV 16 i HPV 18. Nowotwory głowy i szyi zależne od HPV mogą występować u osób niepalących tytoniu, niepijących alkoholu, ale prowadzących aktywne życie seksualne, a wiek chorych jest niższy niż typowych pacjentów. Rokowania łącznie z czasem przeżycia są lepsze niż u typowych pacjentów. Najczęstsze miejsca anatomiczne w obrębie głowy i szyi, w których rozwija się nowotwór HPV-zależny, to gardło górne (zwłaszcza migdałki podniebienne) i jama ustna. Metodami biologii molekularnej wykazano całkowicie odrębny mechanizm kancerogenezy niż powodowany kancerogenami obecnymi np. w dymie tytoniowym. Z tego powodu zaczęto ostatnio odróżniać w grupie nowotworów głowy i szyi nowotwory zależne od HPV. Zaproponowano stosowne działania prewencyjne, natomiast próba wprowadzenia właściwej strategii terapeutycznej jest dopiero na etapie badań laboratoryjnych i klinicznych.

Human papilloma virus (HPV) has been recognized as an aetiological factor for ano-genital cancers. Recent studies provide evidence for its involvement in morbidity for head and neck cancer as well. A carcinogenic potential is associated almost exclusively with its high risk variants HPV-16 and HPV-18. HPV-derived cancers of head and neck can be found in non-smoking, non-drinking individuals but having an intensive sexual life. The prognosis and survival time are better than in case of typical patients. Oral cavity and oropharynx including palatine tonsils are predominantly affected by HPV-derived cancers. Molecular biology studies have shown a distinct mechanism of oncogenic transformation different than that induced by tobacco smoke carcinogens, and HPV-derived tumours have been found as a separate entity subgroup. Relevant prophylactic procedures have already been suggested. The attempts to introduce HPV-related treatment are only at the preliminary step of laboratory and clinical studies.