Rozmowa z prof. Walerią Hryniewicz, przewodniczącą Zespołu Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków. Edukacja pacjentów to budowanie zaufania w relacji pacjent–lekarz

Pani profesor, jak podsumowałaby pani rok 2018, jeśli chodzi o racjonalną antybiotykoterapię w Polsce?
Od wielu lat prowadzimy w Narodowym Instytucie Leków program pod nazwą Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. Ta nazwa jest oczywiście trochę prowokacyjna, bo chodzi przecież o ochronę pacjentów. W ramach tego programu prowadzimy szerokie działania edukacyjne, a ubiegły rok był pod tym względem szczególnie intensywny, zwłaszcza jeśli chodzi o lekarzy praktykujących poza szpitalem. Mieliśmy kilka warsztatów poruszających zasady antybiotykoterapii, omawialiśmy najważniejsze zakażenia i ich leczenie oraz kwestie właściwej profilaktyki. Zainteresowanie tymi spotkaniami było naprawdę bardzo duże. Był to istotny rok również dlatego, że powstały nowe rekomendacje terapeutyczne – postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w biegunce wywoływanej przez Clostridioides difficile (dawniej Clostridium difficile), zwanej często poantybiotykową, i w bakteriemii gronkowcowej (dostępne na stronie www.antybiotyki.edu.pl) oraz niezwykle ważne rekomendacje postępowania w przypadku wystąpienia w szpitalu Klebsiella pneumoniae NDM.
Jakich praktycznych wskazówek udzieliłaby więc pani profesor lekarzom pierwszego kontaktu? Kiedy racjonalnie stosować antybiotyki?
Lekarze pierwszego kontaktu mają szereg rekomendacji, jeśli chodzi o racjonalną antybiotykoterapię. Często brakuje może czasu, aby się z tym wszystkim na bieżąco zapoznawać i wprowadzać do codziennej praktyki. Kluczową sprawą jest oczywiście staranny wywiad lekarski, który porusza szereg zagadnień – zarówno objawy, przebyte wcześniej schorzenia, choroby współistniejące, jak i szczepienia, a także… ostatnie podróże czy też sytuacja epidemiologiczna w domu. To wszystko jest bardzo ważne, gdyż może naprowadzić lekarza na etiologię zakażenia czy w ogóle na potwierdzenie, że jest to zakażenie. Oczywiście pacjenta należy dokładnie zbadać i – jeśli to tylko możliwe – zastosować różnego rodzaju szybkie testy, np. określające poziom leukocytozy, prokalcytoniny, CRP lub inne szybkie testy diagnostyczne, które pomogą określić, czy mamy zakażenie bakteryjne czy wirusowe. Dopiero wtedy lekarz może sobie odpowiedzieć na pytanie, czy pacjent powinien być leczony antybiotykami. Zdaję sobie sprawę, że jest to trudna sytuacja, bo lekarz nie ma wiele czasu na jednego pacjenta, ale jednak jest to możliwe. Gdy lekarz zdecyduje się na antybiotykoterapię, powinien ustalić, czy pacjent był leczony...


Pełna treść artykułu...