Różnorodność zespołów neurologicznych występujących w udarach mózgu

Choroby ośrodkowego układu nerwowego, a zwłaszcza udary (przede wszystkim niedokrwienne) należą obecnie, obok schorzeń układu krążenia i nowotworów, do najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego społeczeństwa.
Udar mózgu jest zespołem objawów neurologicznych, powstałych nagle w wyniku ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń funkcji mózgu, spowodowanych zaburzeniami krążenia mózgowego, trwających (o ile nie nastąpi wcześniej zgon) dłużej niż 24 godz. i niemających innych niż naczyniowa przyczyn.


Ze względu na kliniczny przebieg udary można podzielić na:
1) udar odwracalny (3 tyg.),
2) udar dokonany,
3) udar postępujący (zamykanie się dużego naczynia, objawy narastają w ciągu 48 godz.),
4) powtórny udar mózgu.

Poznanie patomechanizmu udarów, bardzo złożonego, zależnego od wielu czynników ryzyka, jest jednym z najważniejszych celów współczesnej neurologii. Patofizjologia zmian udarowych obejmuje wiele etapów: wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego, spadek ciśnienia perfuzyjnego, rozszerzenie naczyń, wzrost objętości krwi w mózgowym łożysku naczyniowym i w efekcie dalszy wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Według danych przedstawianych przez zespół ekspertów Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu, udar mózgu jest trzecią co do częstości przyczyną śmierci i główną przyczyną trwałego kalectwa i braku samodzielności osób dorosłych [1]. Śmiertelność w udarach niedokrwiennych mózgu wynosi średnio 40–80/100 tys. mężczyzn i 20–40/100 tys. kobiet. Proporcje te wynoszą odpowiednio w Europie Zachodniej 29 i 18, natomiast w Polsce 106 i 79 [2, 3]. W Polsce zapadalność na udary jest jedna z największych, wynosi 100–250/100 tys. i ma tendencję wzrastającą. Powoduje to, że walka z czynnikami ryzyka, odpowiednie działania profilaktyczne, jak również zdolność do szybkiego postawienia wstępnej diagnozy (wynikającą ze znajomości problemu), staje się bardzo istotnym elementem w działaniach mających na celu zmniejszenie śmiertelności, jak również i inwalidztwa poudarowego. Udary są schorzeniem niejednorodnym. Udary niedokrwienne stanowią 80 proc. wszystkich udarów. Interesujący wydaje się podział przyczyn udarów niedokrwiennych w tzw. klasyfikacji TOAST [4]. Klasyfikacja ta dzieli udary na 5 grup:
1) zmiany w obrębie dużych naczyń tętniczych,
2) udary o etiologii zatorowej,
3) zmiany w obrębie małych naczyń,...


View full text...