Rozumienie mowy w zaburzeniach afektywnych

Zaburzenia funkcji poznawczych w chorobach afektywnych powodują pogorszenie procesów przetwarzania informacji w układzie nerwowym, utrudniając odbieranie informacji z otoczenia. W chorobach afektywnych zmiany dotyczą prawie wszystkich obszarów poznawczych. Rozumienie mowy jako złożona funkcja poznawcza, integrująca myślenie, wnioskowanie, rozumienie oraz angażująca procesy pamięci i uwagi, jest stosunkowo mało zbadana w przebiegu zaburzeń afektywnych.

Ukazuje się coraz więcej doniesień na temat funkcjonowania ośrodkowego przetwarzania słuchowego (central auditory processing – CAP), które odgrywa rolę w procesie rozumienia mowy w ośrodkach korowych mózgu pomimo braku ubytku słuchu. Istnieją dane dotyczące występowania nieprawidłowości CAP w takich zaburzeniach psychicznych i neurologicznych, jak schizofrenia, autyzm, depresja, zespół uzależnienia od alkoholu, zespół deficytu uwagi, anoreksja, dysleksja oraz choroba Alzheimera.

Wykazano, że w zaburzeniach afektywnych percepcja słuchowa na poziomie korowym ulega upośledzeniu, a w mechanizmach tych rozpoznano rolę układu sero­toninergicznego. Zaburzenia słuchowe na poziomie korowym prawdopodobnie odzwierciedlają część dysfunkcji mózgu występujących w zaburzeniach nastroju i prowadzą do angażowania dodatkowych obszarów mózgu do osiągnięcia odpowiedniej wydajności słuchowej u pacjentów z depresją.

Niedawno w Polsce opracowano testy umożliwiające pomiar rozumienia mowy. Ich duża rzetelność pozwala na badanie w różnych warunkach, z uwzględnieniem różnic w percepcji mowy przed i po farmakoterapii.

Celem artykułu jest przedstawienie dotychczasowego stanu wiedzy na temat procesów rozumienia mowy w zaburzeniach afektywnych, także w kontekście funkcjonowania CAP, oraz wskazanie dalszych kierunków badań.

Cognitive impairment in affective disorders causes a deterioration of information processing in the nervous system, which impairs receiving information from the environment. In affective disorders, the changes affect almost all cognitive areas; however, understanding speech as a complex cognitive function that integrates thinking, reasoning, understanding, and engaging processes of memory and attention, has little been investigated.

There has been an increase in the number of reports on the functioning of central auditory processing (CAP), which affects the processes of speech understanding in the brain despite any loss of hearing. The occurrence of CAP abnormalities in mental and neurological disorders, such as schizophrenia, autism, depression, alcohol addiction, attention deficit syndrome, anorexia, dyslexia, and Alzheimer’s disease has been demonstrated.

It has been found that cortical auditory perception is impaired in affective disorders, and its mechanisms could be regulated by the serotonergic system. Cortical hearing disorders are likely to reflect some of the brain dysfunction found in mood disorders and involve additional areas of the brain to achieve adequate auditory performance in patients with depression.

In Poland, tests have recently been developed for the assessment of speech understanding. Their reliability allows testing in various conditions, also taking into account the differences in speech perception before and after pharmacological therapy.

The aim of the article is to systematise the existing knowledge on speech understanding processes in the context of affective disorders, including CAP functioning, as well as to demonstrate the possibilities for further research.