STANDARDY LECZENIA
Stanowisko Zespołu Ekspertów Konsultanta Krajowego ds. Reumatologii w sprawie diagnostyki i terapii reumatoidalnego zapalenia stawów

Celem publikacji przygotowanej przez zespół powołany przez konsultanta krajowego ds. reumatologii jest usystematyzowanie wiedzy na temat diagnostyki i terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Oprócz rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów na podstawie kryteriów ACR, zaproponowano kryteria diagnostyczne wczesnego reumatoidalnego i wczesnego niesklasyfikowanego zapalenia stawów. Określono w nich przydatność oznaczania przeciwciał antycytrulinowych, ultrasonografii stawów oraz rezonansu magnetycznego. Podstawowym celem we wczesnym postępowaniu jest ustalenie obecności i aktywności zapalenia na podstawie wywiadu, badania fizykalnego, badań laboratoryjnych, ewentualnie USG i rezonansu magnetycznego. Postępowanie różnicujące powinno być prowadzone w miarę postępu choroby, do czasu ustalenia ostatecznego rozpoznania. W każdym przypadku zapalenia stawów (poza infekcyjnym) należy wdrożyć leczenie glikokortykosteroidami w dawce je opanowującej. W zależności od ustalonego rozpoznania stosowanie glikokortykosteroidów powinno być połączone ze stosowaniem leku podstawowego, nie później jednak niż od 4. mies. Preferowanym lekiem jest metotreksat w dawce tygodniowej 15–25 mg. W przypadku jego nietolerancji sugerowane jest zastosowanie leflunomidu. Brak skuteczności monoterapii którymkolwiek z nich jest wskazaniem do leczenia skojarzonego kilkoma lekami modyfikującymi przebieg choroby. Leki antycytokinowe należy wdrożyć w przypadku nieskuteczności tego postępowania, powinno ono być połączone z podawaniem metotreksatu w pełnych dawkach, wyjątkowo innego leku podstawowego. Leczenie rytuksymabem i abataceptem stosuje się u chorych, u których powyższe postępowanie jest nieskuteczne. Niesteroidowe leki przeciwzapalne stanowią leczenie uzupełniające tylko w okresach zaostrzeń. Przez wszystkie lata powinna być stosowana fizjoterapia. Celem leczenia jest uzyskanie i podtrzymywanie małej aktywności choroby ocenianej wg kryteriów DAS 28.

The aim of the publication prepared by the panel formed by the State Consultant for Rheumatology is to summarize knowledge on diagnosis and treatment of rheumatoid arthritis. Except diagnosing rheumatoid arthritis on the basis of ACR criteria, diagnostic criteria for early rheumatoid and early unclassified arthritis have been proposed. These criteria establish the usefulness of anticitruline antibody determinations, ultrasonography of joints and magnetic resonance. The most important procedure in early detection is to establish the presence and activity of inflammatory process, based on history, physical examination, laboratory tests and, possibly, ultrasonography and magnetic resonance. Differentiation should progress following the disease progress, until final diagnosis is established. In each case of arthritis (except infective arthritis) treatment with glucocorticoids should be employed, at the dose allowing suppression of symptoms. Depending on established diagnosis, this treatment should be accompanied by first-line medication, not later than from the 4th month. Preferred medication is methotrexate at a weekly dose of 15–25 mg. In the case of intolerance, it is suggested to use leflunomide. Lack of efficiency of monotherapy with either of the above mentioned medications is an indication for a combined treatment with several drugs modifying the course of the disease. Anticytokine drugs should be used in the case of inefficiency of such a procedure; this should be connected with full doses of methotrexate or, in exceptional cases, with another first-line drug. Treatment with rituximab and abatacept is reserved for patients in whom the above therapy is ineffective. Non-steroid anti-inflammatory drugs offer an adjuvant therapy option only during exacerbations. During all these years, physiotherapy should be continued. Treatment should aim at achieving and maintaining low activity of the disease, evaluated according to DAS 28 criteria.