Satysfakcja z leczenia atopowego zapalenia skóry u dzieci

Wprowadzenie. Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest częstą przewlekłą chorobą skóry u dzieci. Głównymi objawami klinicznymi są suchość skóry i świąd. Patomechanizm zmian skórnych jest wynikiem interakcji między czynnikami genetycznymi, środowiskowymi, zaburzeniami funkcjonowania bariery skórnej a odpowiedzią immunologiczną. Pomimo stosowania przewlekłego leczenia choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji, obniża jakość życia pacjentów i ich rodzin.

Cel pracy. Próba zdefiniowania składowych opieki medycznej, które mają wpływ na uzyskanie satysfakcji z leczenia oraz określenie zależności między zadowoleniem z leczenia a przestrzeganiem zaleceń lekarskich. Ocena zadowolenia ze stosowanego dotychczas leczenia AZS u dzieci.

Materiał i metodyka. W badaniu wzięło udział 119 dzieci w wieku od 6 miesięcy do 12 lat (średnia wieku – 4,9 roku) chorych na AZS. Lekarze przeprowadzali badanie podmiotowe, przedmiotowe oraz wypełniali kwestionariusz dotyczący przebiegu i nasilenia choroby, rodzaju stosowanej terapii oraz diagnostyki. Rodzice wypełniali 2 kwestionariusze dotyczące satysfakcji z leczenia (rodzaj zaleconej terapii, przestrzeganie zaleceń, kontakt z lekarzem, uzyskane informacje, stopień wsparcia psychologicznego, udział rodziców w podejmowaniu decyzji terapeutycznych) oraz kwestionariusz oceny jakości życia.

Wyniki. Stwierdzono, że 56% rodziców było niezadowolonych ze stosowanego leczenia, a 40% nie przestrzegało przynajmniej jednego z zaleceń terapeutycznych. Rodzice dzieci z lekkim przebiegiem choroby znamiennie częściej rezygnowali ze stosowania emolientów. Niezadowolenie z leczenia w grupie dzieci o ciężkim przebiegu AZS i niedostatecznej edukacji rodziców determinuje pogorszenie przestrzegania zaleceń lekarskich. Zidentyfikowano niezależne czynniki ryzyka niezadowolenia z leczenia, takie jak: nieudzielenie dostatecznego wsparcia psychologicznego (OR = 20,00), nieuzyskanie dostatecznych informacji dotyczących choroby (OR = 5,91), niedostateczne uczestniczenie w procesie leczenia (OR = 5,31), niezadowolenie z kontaktu z lekarzem (OR = 4,9), niezadowolenie z przeprowadzonej diagnostyki (OR = 4,93) oraz ciężki przebieg choroby (OR = 2,82).

Wnioski. Redukcja czynników ryzyka niezadowolenia z leczenia umożliwia poprawę stosowania się do zaleceń lekarskich w przewlekłej terapii AZS u dzieci.

Introduction. Atopic dermatitis is a frequent chronic skin disease in children. The major clinical manifestations include itching and dryness of the skin. The pathomechanism of skin changes results from an interaction of genetic and environmental factors as well as impairments of skin barrier function and immune response. Despite chronic treatment the disease is characterized by exacerbation and remission periods and lowers the quality of life of patients and their families.

Objective. To evaluate treatment satisfaction in children with atopic dermatitis, identify components of medical care which contribute to treatment satisfaction, and evaluate the relationship between satisfaction and adherence to a doctor’s recommendations.

Material and methods. One hundred and nineteen children (6 months to 12 years old, mean age 4.9 years) with atopic dermatitis were enrolled in the study. The doctor performed physical examinations and history taking and filled in questionnaires evaluating the course and exacerbation of the disease, the type of administered therapy and diagnostics. The patients’ parents completed two questionnaires: a questionnaire assessing satisfaction with the therapy (the type of recommended therapy, adherence to recommendations, contact with the doctor, obtained information, degree of psychological support, role of parents in taking decisions regarding the therapy) and a quality of life questionnaire.

Results. The authors observed that 56% of parents were dissatisfied with the administered treatment, and 40% failed to adhere to at least one therapeutic recommendation. Parents of children with mild atopic dermatitis significantly more often stop using emollients. It was also observed that lack of treatment satisfaction in children with severe atopic dermatitis whose parents are insufficiently educated contributes to decreased adherence. The authors identified independent factors of lack of treatment satisfaction: failure to obtain enough psychological support (OR = 20.00), failure to obtain reliable information on the disease (OR = 5.91), failure to actively get engaged in the treatment procedure (OR = 5.31), dissatisfaction with the contact with the doctor (OR = 4.9), dissatisfaction with the diagnostics (OR = 4.93) and severe course of the disease (OR = 2.82).

Conclusions. Elimination of risk factors of dissatisfaction with the treatment might potentially improve the adherence to chronic treatment in atopic dermatitis.