Scenariusz korzystania z promieniowania słonecznego w Polsce zapewniający efektywną skórną syntezę witaminy D₃ u osób z II i III fototypem

Wprowadzenie. Podstawowym źródłem witaminy D₃ w organizmie człowieka jest jej skórna synteza pod wpływem ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe (UV). Obecnie ograniczony czas pobytu ludzi na wolnym powietrzu jest jedną z przyczyn deficytu tej witaminy. Dla osiągnięcia zalecanej dziennej dawki witaminalnej 2000 IU nie wystarczy przypadkowe naświetlanie i dlatego należy opracować odpowiednią strategię postępowania, biorąc pod uwagę warunki klimatyczne w Polsce.

Cel pracy. Zaprezentowanie scenariusza pobytu w miejscach nasłonecznionych w Polsce, tak aby uzyskać wymaganą dzienną dawkę witaminy D₃ bez narażenia się na nadmierne promieniowanie rumieniotwórcze.

Materiał i metodyka. Zastosowano model matematyczny do wyznaczenia dawek promieniowania ultrafioletowego dla następujących scenariuszy pobytu na wolnym powietrzu: zastosowanie przez cały czas kremu z wysokim faktorem (SPF), krótkie początkowe opalanie bez ochrony i fotoprotekcja w dalszej części dnia. Obliczenia przeprowadzono dla osób z fototypem II i III przebywających w popularnych miejscowościach wypoczynkowych w Polsce w sezonie wiosenno-letnim.

Wyniki. W Polsce w okresie wiosenno-letnim możliwa jest skórna synteza witaminy D₃ w ilości 2000 IU dziennie bez pojawienia się rumienia na skórze. Dla osób z fototypem skóry II lub III wystarczy krótki (20–30-minutowy) pobyt w miejscach nasłonecznionych w godzinach okołopołudniowych. Następnie należy zastosować filtr z SPF30. Ubranie powinno odsłaniać co najmniej ręce i nogi od kolan w dół.

Wnioski. Unikanie nasłonecznienia w godzinach okołopołudniowych lub stosowanie fotoprotekcji przez cały czas pobytu na wolnym powietrzu nie pozwala na uzyskanie właściwych dawek witaminy D₃.

Introduction. The limited outdoor activity of contemporary people results in deficiency of vitamin D. An adequate vitamin D level cannot be achieved due to random insolation. A scenario of pro-healthy outdoor behavior is needed that takes into account climatic conditions in Poland.

Objective. To present the outdoor activity scenario in Poland for people with phototype II and III to get an adequate vitamin D₃ dose without the risk of erythema.

Material and methods. The paper presents the results of mathematical simulations of UV doses received by persons with phototype II and III in the spring/summer season in Poland (Jastrzębia Góra, Zakopane). The following scenarios are examined: using all the time a sunscreen with SPF30, short sunbathing without photo-protection and application of a sunscreen with SPF30 for the rest of the day.

Results. During late spring and summer in Poland it is possible to get a vitamin D₃ dose of 2000 IU due to solar radiation without the risk of erythema. For persons with phototype II and III short (20–30 min) near-noon exposure without photo-protection then application of sunscreen with SPF30 for the rest of the time spent outdoors is recommended. Clothing should allow insolation of at least 1/4 of the whole skin area.

Conclusions. Avoiding near-noon solar radiation or using sunscreens with high SPF always while staying on the sun does not allow one to obtain a proper vitamin D status.