Special paper
Clopidogrel treatment in patients with coronary stent inserted in 2008 – new therapeutic approach is demanded. Part I and II

Co nam przekazują wytyczne
Zmieniające się często amerykańskie i europejskie wytyczne dotyczące interwencyjnego (PCI) leczenia osób z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI), bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI) i stabilną chorobą niedokrwienną, z uwagi na zawarte w nich różnice prowadzą do niejednoznacznych interpretacji. Nie po raz pierwszy odnosimy wrażenie, iż wytyczne „nie nadążają” za lawinowo pojawiającymi się wynikami nowych badań. Prezentowane na XI Międzynarodowym Zjeździe Polskiego Towarzystwa Kariologicznego we Wrocławiu (2007 r.) rekomendacje ekspertów dotyczące leczenia klopidogrelem chorych z wszczepionym stentem uwzględniały dwa kryteria. Pierwsze to rodzaj wszczepionego stentu – metalowy (BMS) vs uwalniający lek (DES). Drugie to kliniczna manifestacja choroby wieńcowej – ostra vs przewlekła. Przypomnijmy – w wytycznych PCI – ESC z 2005 r. [1] rekomendowano stosowanie klopidogrelu przez 6–12 miesięcy po wszczepieniu DES, niezależnie czy zabiegi są planowe, czy wykonywane u chorych z ostrym zespołem wieńcowym (ACS). U chorych z ACS po wszczepieniu BMS lub DES zalecano leczenie klopidogrelem przez 9–12 miesięcy. Po planowanej angioplastyce rekomendowany czas stosowania leku po wszczepieniu BMS wynosił 4–6 tygodni. W analogicznych wytycznych ACC/AHA z 2005 r. [2] czas leczenia był bardziej zróżnicowany. Po planowanej angioplastyce dla BMS wynosił jeden miesiąc, natomiast dla DES 3 miesiące po wszczepieniu stentu Cypher (stent powlekany sirolimusem, SES) i 6 miesięcy po wszczepieniu stentu Taxus (stent powlekany paklitakselem, PES). Dla chorych z ACS niezależnie od rodzaju wszczepionego stentu wytyczne amerykańskie rozpatrywały możliwość 12-miesięcznego leczenia klopidogrelem. W 2007 r. amerykańskie towarzystwa kardiologiczne po wszczepieniu DES już mocno akcentowały konieczność rocznego podawania klopidogrelu i ostrzegały przed przedwczesnym odstawieniem [3]. Ogłoszone w 2007 r. wytyczne ESC dotyczące NSTEMI [4] sugerują potrzebę – niezależnie od rodzaju wszczepionego stentu – podawania klopidogrelu przez rok. O ile w przypadku DES konieczność podawania klopodogrelu przez rok wydaje się racjonalnie uzasadniona, o tyle po wszczepieniu BMS sytuacja jest mniej oczywista. Przesłaniem do takiego postępowania są wyniki badania CURE i PCI-CURE [5,6], chociaż w tym ostatnim PCI wykonywano po około 10 dniach leczenia klopidogrelem [6]. Ponadto nie...


View full text...