Społeczno-demograficzne zróżnicowanie wybranych czynników ryzyka u pacjentów z chorobami układu oddechowego

Wprowadzenie: Najczęstszym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób układu oddechowego jest palenie tytoniu. Należy jednak zwrócić uwagę na inne istotne czynniki zwiększające ryzyko zachorowania, takie jak spożywanie alkoholu, otyłość, nadmiar tkanki tłuszczowej umieszczonej wokół szyi i gardła, niedożywienie, przyjmowanie leków uspokajających i nasennych oraz przebyte choroby układu oddechowego.

Cel pracy: Analiza społeczno-demograficznego zróżnicowania wybranych czynników ryzyka rozwoju chorób układu oddechowego u pacjentów oddziałów pulmonologicznych.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 126 pacjentów oddziałów pulmonologicznych z rozpoznaniem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), gruźlicy i raka płuc. W pracy zastosowano następujące standaryzowane narzędzia badawcze: test Fagerströma, Kwestionariusz oceny stopnia odżywienia (MNA) oraz autorski kwestionariusz w formie ankiety. Dokonano pomiarów obwodu szyi, wzrostu i masy ciała do oceny wskaźnika masy ciała i WHR (stosunek obwodu talii do obwodu bioder). Za poziom istotności różnic przyjęto p < 0,05.

Wyniki: Większość pacjentów w przeszłości paliła papierosy lub obecnie jest czynnymi palaczami tytoniu. Ponad połowa chorych przyznaje się do okazjonalnego picia alkoholu, jest zagrożonych niedożywieniem i ma otyłość brzuszną. Palenie tytoniu częściej dotyczy mężczyzn, osób z niższym wykształceniem, cierpiących na POChP i gruźlicę. Zagrożenie niedożywieniem związane jest z gruźlicą i rakiem płuc. Spożycie alkoholu jako czynnik ryzyka wystąpienia chorób układu oddechowego częściej stwierdza się u mężczyzn i osób poniżej 50. roku życia. Przyjmowanie leków nasennych wzrasta z wiekiem i dotyczy pacjentów z rakiem płuc. Przebyta choroba układu oddechowego koreluje z wykształceniem respondentów.

Wnioski. Najczęstszymi czynnikami ryzyka wystąpienia chorób układu oddechowego są palenie papierosów, zagrożenie niedożywieniem oraz otyłość brzuszna. Czynniki ryzyka rozwoju chorób układu oddechowego są istotnie związane z płcią, wiekiem, miejscem zamieszkania i przebytą chorobą układu oddechowego.

Introduction: Tobacco smoking is the major risk factor of respiratory system diseases. However, it is worth noticing other crucial factors increasing the risk of such diseases, such as alcohol consumption, obesity, excess fat tissue around the neck and throat, malnutrition, tranquilisers and soporifics, and previous respiratory system diseases.

Aim of the research: To analyse the socio-demographic differentiation of selected respiratory system diseases risk factors in a group of pulmonological patients.

Material and methods: The research covered 126 pulmonological patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD), tuberculosis, or lung cancer. The study employed standardised research tools: the Fagerström test, Mini Nutritional Assessment (MNA), and a self-designed questionnaire. Neck circumference and body weight measurements were performed to calculate body mass index and waist-hip ratio. The significance level was established at p < 0.05.

Results: Most patients smoked tobacco in the past or were active smokers. Over 50% reported occasional alcohol drinking and demonstrated malnutrition risk or abdominal obesity. Smoking was more often practised by men, people with lower education, and COPD and tuberculosis patients. Malnutrition risk was associated with tuberculosis and lung cancer. Tobacco consumption as a respiratory system diseases risk factor more often applied to men and people below 50 years of age. The use of soporifics increased with age and concerned lung cancer patients. Previous respiratory system diseases correlated with the respondents’ education.

Conclusions: The most frequent respiratory system diseases risk factors are smoking, malnutrition, and abdominal obesity. Respiratory system diseases risk factors are significantly correlated with sex, age, place of residence, and previous respiratory system diseases.