W dniach 16–18 czerwca 2011 roku odbyła się w Jastrzębiej Górze długo oczekiwana konferencja Sekcji Dermatologii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD). Konferencję, która odbyła się jednocześnie z XIII spotkaniem naukowym Sekcji Dermatochirurgii, zorganizowały doc. Iwona Flisiak i dr Danuta Rosińska-Borkowska – osoby niezwykle zaangażowane w rozwój dermatologii dziecięcej i sprawy Sekcji. Obrady obu sekcji otworzyli wspólnie doc. Iwona Flisiak, dr Danuta Rosińska-Borkowska i prof. Adam Włodarkiewicz – przewodniczący Sekcji Dermatochirurgii (ryc. 1.). Następnie, witając uczestników spotkania i życząc owocnych obrad, zabrali głos prof. Jacek Szepietowski – prezes PTD, prof. Zbigniew Zdrojewski – prorektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, oraz prof. Jadwiga Roszkiewicz – kierownik gdańskiej Kliniki Dermatologicznej i przewodnicząca Oddziału Morskiego PTD, na którego terenie odbywały się obrady.
Po ceremonii otwarcia rozpoczęła się, również wspólna, sesja plenarna, podczas której dr Rosińska--Borkowska przedstawiła historię dermatologii dziecięcej, a prof. Włodarkiewicz – historię i perspektywy dalszego rozwoju polskiej dermatochirurgii.
W obszernym, bogato ilustrowanym, opartym na danych historycznych referacie dr Rosińska-Borkowska opisała proces wyodrębniania się dermatologii dziecięcej jako oddzielnej dziedziny dermatologii, podkreślając specyfikę skóry małych pacjentów oraz odmienność przebiegu wielu chorób dermatologicznych u dzieci. Omawiając historię polskiej dermatologii pediatrycznej, przybliżyła sylwetkę prof. Bohdana Michałowskiego, twórcy tej dziedziny w Polsce, założyciela Oddziału Dermatologii Dziecięcej w Szpitalu św. Łazarza w Warszawie. Prace profesora kontynuowały doc. Maria Zawadzka, dr Teresa Iwanowska, a następnie przez wiele lat, aż do zlikwidowania Szpitala św. Łazarza w 2007 roku, sama prelegentka. O tym, jak ważna jest dermatologia dziecięca i jakie jest nią zainteresowanie, może świadczyć fakt, że na organizowanych co roku w szpitalu na Lesznie czerwcowych posiedzeniach Oddziału Warszawskiego PTD przypadki dziecięce budziły zawsze największe zainteresowanie i dyskusje.
W następnym wykładzie prof. Włodarkiewicz przedstawił historię polskiej dermatochirurgii, która jest i powinna pozostać częścią dermatologii, bo tylko wtedy może się dalej prawidłowo rozwijać. Kolejnym punktem programu sesji plenarnej był wykład imienia prof. Tadeusza Bogdanowskiego, pierwszego w Polsce samodzielnego pracownika naukowego zajmującego się dermatochirurgią, który wygłosił dr J. Koller chirurg dermatolog z Salzburga (Austria). W bardzo jasny i interesujący sposób profesor omówił nowoczesne metody leczenia chirurgicznego przerosłych blizn i keloidów.
W drugim dniu obrad odbyło się 5 sesji tematycznych poświęconych różnym problemom dermatologii dziecięcej. Podczas sesji na temat łuszczycy przedstawiono dane epidemiologiczne dotyczące występowania tej choroby w populacji dziecięcej (dr M. Kapińska-Mrowiecka, Kraków), zwrócono uwagę na odrębności kliniczne i genetyczne łuszczycy kropelkowatej, która jest częsta u dzieci (dr A. Maciejewska-Radomska, Gdańsk), a także nowe możliwości leczenia łuszczycy skóry owłosionej głowy (prof. J. Szepietowski, Wrocław).
Następna sesja poświęcona była chorobom alergicznym. Omówiono m.in. rolę alergii pokarmowej (prof. M. Kaczmarski, Białystok), osobliwości kliniczne i epidemiologiczne pokrzywki u dzieci (dr A. Wilkowska, Gdańsk), a także terapię proaktywną takrolimusem (dr M. Trzeciak, Gdańsk) oraz stosowanie miejscowe kortykosteroidów (dr M. Kapińska--Mrowiecka), zwracając uwagę na nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne w chorobach alergicznych w populacji dziecięcej.
Podczas kolejnej sesji, która dotyczyła pielęgnacji skóry, zwrócono uwagę na różne aspekty wpływu słońca na skórę dziecka (prof. H. Wolska, Warszawa), a także przedstawiono choroby skóry okresu noworodkowego (doc. M. Pawlaczyk, Poznań). Lista chorób skóry u noworodków jest bardzo długa i obejmuje zarówno zmiany fizjologiczne, jak i ciężkie, na szczęście rzadkie choroby i zespoły uwarunkowane genetycznie. Znajomość i umiejętność rozpoznawania zmian skórnych u noworodków ma ogromne znaczenie praktyczne, co wskazuje na konieczność bliskiej współpracy dermatologów i neonatologów.
Niezwykle ważna i ciekawa była sesja poświęcona wenerologii dziecięcej, podczas której dr T. Pniewski (Warszawa) omówił znaczenie szczepień przeciw genitalnym typom HPV. Wykład zakończył wnioskiem, że najbardziej korzystne efekty będzie można uzyskać, szczepiąc osoby przed inicjacją seksualną. Następny wykład dr A. Ołdakowskiej i zespołu z Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM dotyczył zakażeń HIV oraz przebiegu AIDS u dzieci. Zwrócono uwagę na konieczność przeprowadzania badań przesiewowych wszystkich ciężarnych, ponieważ wczesne rozpoznanie zakażeń odmatczynych (do 3. miesiąca życia) zapobiega ich progresji do AIDS. Niestety, zakażenia te są w Polsce rozpoznawane dopiero w zaawansowanym okresie choroby. W wykładzie poświęconym kile dr I. Rudnicka (Warszawa) omówiła interpretację wyników badań serologicznych i leczenie tej choroby u dzieci, natomiast doc. I. Flisiak (Białystok) przedstawiła problem odmatczynych zakażeń wirusami zapalenia wątroby. Ostatni w tej sesji był wykład doc. M. Pawlaczyk dotyczący chorób sromu u dziewczynek w wieku rozwojowym. Sesja ta cieszyła się ogromnym zainteresowaniem m.in. dlatego, że przedstawiane zagadnienia na ogół nie są poruszane na spotkaniach dermatologicznych.
Na ostatniej w tym dniu sesji, zatytułowanej „Istotne problemy dermatologii dziecięcej”, na szczególną uwagę zasługuje wykład dr M. Lange (Gdańsk), która szeroko omówiła najważniejsze aspekty kliniczne i diagnostyczne mastocytoz. Należy podkreślić, że autorka od wielu lat zajmuje się tym problemem i ma ogromny materiał oraz doświadczenie w prowadzeniu tej grupy chorych.
W sobotę, w ostatnim dniu konferencji odbyło się zgodnie z tradycją Dia-Klinik. Przedstawiono 12 dobrze opracowanych, rzadkich bądź trudnych diagnostycznie przypadków, które wzbudziły duże zainteresowanie i dyskusję. Nagrody za najlepiej opracowane przypadki, ufundowane przez organizatora spotkania – firmę Abranetis, otrzymały: dr Lidia Ruszkowska (Warszawa-Międzylesie) za prezentację pracy „Gronkowcowy zespół oparzonej skóry u czworga niemowląt”, dr Katarzyna Kisiel (ten sam ośrodek) za przedstawienie przypadku trądziku niemowlęcego oraz dr Anna Baran (Białystok) za opis przypadku grzybicy skóry twarzy powikłanej nadkażeniem bakteryjnym.
Tematem ostatniej sesji były znamiona i naczyniaki. Omówiono współczesne możliwości chirurgicznego leczenia wrodzonych znamion melanocytowych (prof. A. Włodarkiewicz, Gdańsk) oraz postępowanie u dzieci z naczyniakami, podkreślając konieczność ich różnicowania z anomaliami naczyniowymi (prof. J. Kruk-Jeromin, Łódź). Obie konferencje – Sekcji Dermatologii Dziecięcej i Sekcji Dermatochirurgii, zamknięto wspólnie, planując następne spotkanie za 2 lata.
Konferencjom towarzyszyły wystawy firm farmaceutycznych oraz produkujących sprzęt medyczny. Poza obradami odbyły się spotkania towarzyskie, podczas których uczestnicy mogli odświeżyć stare i zawrzeć nowe znajomości, odprężyć się po pracowicie spędzonych dniach, a także w dobrym nastroju bawić się do białego rana.
Podczas konferencji odbyło się również Walne Zebranie Członków Sekcji Dermatologii Dziecięcej, na którym wybrano nowy Zarząd Sekcji (ryc. 2.). Przewodniczącą została doc. Iwona Flisiak, a sekretarzem dr Hanna Myśliwiec – obie z białostockiej Kliniki.
Podsumowując, należy stwierdzić, że VI Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Sekcji Dermatologii Dziecięcej stała na wysokim poziomie pod względem naukowym, jej tematyka była dobrze dobrana, a ogromne zainteresowanie (ryc. 3.) świadczy, że była niezwykle potrzebna. Nowemu Zarządowi Sekcji życzymy owocnej pracy i czekamy na dalsze interesujące spotkania naukowe.
Maria Błaszczyk
