Stabilna dusznica bolesna – leczenie zachowawcze czy rewaskularyzacja?

Rola rewaskularyzacji naczyń wieńcowych jako rutynowej terapii stabilnej choroby wieńcowej jest wciąż tematem dyskusji i badań. Postęp w przezskórnej oraz chirurgicznej rewaskularyzacji pozwala na uzyskanie lepszych wyników oraz umożliwia objęcie tym leczeniem coraz większej grupy chorych. Celem rewaskularyzacji jest poprawa rokowania, zmniejszenie nasilenia objawów oraz polepszenie jakości życia chorych. Założenie, że rewaskularyzacja stanowi alternatywę dla leczenia zachowawczego, jest błędne. Obie te metody są komplementarne, a podstawą jest optymalne leczenie farmakologiczne i kontrola czynników ryzyka. Decyzja dotycząca optymalnego momentu rewaskularyzacji oraz wyboru metody powinna być zindywidualizowana i uzależniona od okoliczności klinicznych, dostępnych metod, doświadczenia ośrodka oraz preferencji chorego. W artykule podsumowano stan wiedzy na temat leczenia farmakologicznego oraz rewaskularyzacji u chorych ze stabilną dławicą piersiową. Skupiono się na wskazaniach i ograniczeniach leczenia przezskórnego i operacyjnego oraz wyborze strategii postępowania w oparciu o wyniki najnowszych badań klinicznych oraz zalecenia międzynarodowych towarzystw kardiologicznych.

The role of revascularization as a standard treatment of patients with stable angina still remains the subject of discussion and scientific research. Constant progress in surgical and percutaneous revascularization continues to bring the benefits of revascularization therapy to more and more patients. The aim of revascularization therapy is to improve the prognosis, symptoms and quality of life in patients with ischaemic heart disease. The assumption that revascularization is an alternative to medical therapy is a misconception. Both methods are complementary and the bases are optimal medical treatment and modification of risk factors. The decision of the optimal timing of revascularization as well as the choice of method should be individualized and depends on clinical circumstances, available methods, centre experience and patient preferences. In this paper we summarize the current state of knowledge on optimal medical treatment and revascularization in patients with stable angina. We mainly focus on indications and limitations of percutaneous intervention and surgical treatment and the choice of therapeutic strategy according to the latest clinical evidence and guidelines launched by scientific societies.