Stanowisko AOTM w sprawie szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci
| Tagi: | szczepienia, szczepionki |
- Uznaje się za zasadne stosowanie szczepionek Prevenar 13 i Synflorix, są skuteczne w zapobieganiu występowania inwazyjnej choroby pneumokokowej u dzieci – wynika ze stanowiska w sprawie zasadności stosowania dostępnych szczepionek PCV-13 i PCV-10 przeciwko pneumokokom dla dzieci w Programie Szczepień Ochronnych wydanego przez Radę Przejrzystości AOTMiT. Udostępniamy dokument.
Stanowisko Rady Przejrzystości nr 12/2020 z 3 lutego 2020 r. w sprawie zasadności stosowania dostępnych szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci PCV-13 i PCV-10 w ramach Programu Szczepień Ochronnych:
- Prevenar 13 to szczepionka polisacharydowa, skoniugowana z białkiem nośnikowym CRM197, adsorbowana na fosforanie glinu, 13-walentna, w formie zawiesiny do wstrzykiwań, w dawce 0,5 ml. Synflorix jest polisacharydowa, skoniugowana z białkiem nośnikowym D, z toksoidem tężcowym jako nośnikiem biłakowym, z toksoidem błoniczym jako nośnikiem białkowym, adsorbowana na fosforanie glinu, 10-walentna, w formie zawiesiny do wstrzykiwań, w dawce 0,5 ml.
Uzasadnienie
Pismem z 28 sierpnia 2019 r., znak ZPŚ.078.216.219.JK, minister zdrowia zlecił przygotowanie rekomendacji wyboru do stosowania szczepionki przeciwko pneumokokom, z uwzględnieniem porównania skuteczności dostępnych szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci PCV-13 i PCV-10, w aspekcie aktualnych badań nad immunogennością obu preparatów, która posłuży do weryfikacji aktualnego sposobu zabezpieczania szczepionki do szczepień obowiązkowych w ramach PSO. Zakażenia pneumokokowe mogą prowadzić do poważnych chorób inwazyjnych, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica i zapalenie płuc, jak również do łagodniejszych, ale częściej występujących chorób, takich jak zapalenie zatok i zapalenie ucha środkowego. Czynnik wywołujący, Streptococcus pneumoniae, często kolonizuje jamę nosowo-gardłową u ludzi i przenosi się głównie drogą kropelkową. Głównym rezerwuarem pneumokoka są niemowlęta i małe dzieci, u których, oceniane w sposób przekrojowy, rozpowszechnienie punktowe nosicielstwa w jamie nosowo-gardłowej waha się od 27 do 85 proc.
Dowody naukowe
Obie analizowane szczepionki, to jest Synflorix (PCV-10) jak i Prevenar (PCV-13) są skuteczne w zapobieganiu występowania inwazyjnej choroby pneumokokowej u dzieci.
Nie odnaleziono badań eksperymentalnych, oceniających ewentualne różnice w skuteczności kliniczną między szczepionkami PCV-10 i PCV-13 w odniesieniu do występowanie IChP i innych chorób wywołanych przez pneumokoki, ani też w odniesieniu do zgonów powodowanych tymi infekcjami. Dostępne próby kliniczne z randomizacją porównujące PCV-10 i PCV-13 ograniczyły się jedynie do porównań odpowiedzi immunologicznej na poszczególne serotypy. Brak jest jednak przekonujących dowodów, że wpływ na surogaty jakim są poziomy przeciwciał koreluje z wpływem na istotne punkty końcowe takie jak zgony lub zachorowania.
Wyniki badania Naucler 2017 oceniającego praktyczne skutki szczepień przeciw pneumokokom w Szwecji wskazują na brak statystycznie istotnych różnic między regionami stosującymi PCV-13 a PCV-10 w zakresie redukcji u dzieci w wieku 0-4 lata zapadalności na IChP. Zdaniem WHO obecnie nie ma wystarczających dowodów na to, że te 2 szczepionki różnią się pod względem wpływu na ogólne rozpowszechnienie choroby pneumokokowej. Zasadność zmiany szczepionki PCV-10 na PCV-13 należy rozpatrywać w kontekście sytuacji epidemiologicznej w Polsce.
Wśród ograniczeń związanych z analizą polskich danych epidemiologicznych wymienia się:
- fakt, że polski system rejestracji ma charakter bierny i prowadzony jest dwutorowo - w PZH (obowiązek zgłaszania) i w Instytucie Leków (krajowy ośrodek KOROUN zgłoszenia dobrowolne) - a przez to jest mało wiarygodny i trudne do określenia pozostaje niedoszacowanie danych. W 2018 roku przesłano do KOROUN 1037 izolatów, wśród nich dane obejmujące małe dzieci były nieliczne: 32 potwierdzone przypadki u dzieci poniżej drugiego roku życia, 48 przypadków u dzieci w wieku od dwóch do czterech lat. KOROUN, podsumowując dane wskazuje, że w Polsce liczba rozpoznań inwazyjnej choroby pneumokokowej jest wciąż niedoszacowana,
- zbyt krótki okres od wprowadzenia szczepionki PCV-10. WHO w raporcie z 2012 r. zaleca okres minimum trzech lat od wprowadzenia szczepienia PCV dla oceny skuteczności szczepionki oraz minimum pięciu lat od wprowadzenia szczepienia PCV dla oceny zastępowalności serotypów. W Polsce obowiązkowe szczepienie przeciwko pneumokokom wprowadzono do kalendarza szczepień w 2017 roku, dane z roku 2018 dotyczą również dzieci, które nie przeszły całego cyklu szczepienia,
- brak wiarygodnych danych, dotyczących zachorowalności na IChP oraz dystrybucji poszczególnych serotypów Streptococcus pneumoniae przed wprowadzeniem szczepienia PCV (zbyt mało zaraportowanych przypadków),
- brak informacji, jaki odsetek osób, u których rozpoznano zakażenie spowodowane Streptococcus pneumoniae, był szczepiony (w 2018 roku jedynie dla 145 spośród 1037 pacjentów, których dane otrzymał KOROUN, podano informację, czy osoba była szczepiona przeciwko pneumokokom, czy też nie. Spośród nich jedynie dla dwóch pacjentów zaraportowano, którą szczepionkę podano),
- większość ekspertów klinicznych, wypowiadający się odnośnie do możliwości oceny efektu stosowania szczepionki PCV-10 w ramach PSO, na podstawie dostępnych danych KOROUN, wskazali na brak możliwości wiarygodnej lub jednoznacznej oceny efektów stosowania PCV-10. Jako przyczynę podawano:
niedoskonałości związane ze sposobem zbierania danych przez KOROUN (system dobrowolny, brak informacji o liczbie sprawozdających podmiotów przekładający się na brak możliwości oceny reprezentatywności danych), niedojrzałość danych (pełna kohorta dzieci do lat pięciu zostanie zaszczepiona do 2022 r.) i czynniki zakłócające, w postaci realizacji samorządowych programów szczepień z zastosowaniem PCV-13 w przeszłości, a także finansowaniem obecnie PCV-13 przez część rodziców (nawet do 30 proc.).
Część ekspertów stwierdziła również, że aktualnie brak jest jednoznacznych danych epidemiologicznych, uzasadniających zmianę szczepionki podawanej w ramach obowiązkowych powszechnych szczepień przeciw pneumokokom z PCV-10 na PCV-13. W opinii Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, do PSO powinna zostać wybrana szczepionka o najszerszym pokryciu serotypów, z tego względu PTP rekomenduje szczepionkę PCV-13. Natomiast w stanowisku Zarządu Polskiego Towarzystwa Wakcynologicznego (PTWAKC) wskazano, że w licznych badaniach klinicznych i analizach wykazano dużą i podobną skuteczność oraz bezpieczeństwo obu dostępnych aktualnie szczepionek skoniugowanych (PCV-10 i PCV-13) w profilaktyce IChP i zapalenia płuc w populacji dzieci do piątego roku życia. Zdaniem PTWAKC, poruszane w naukowej dyskusji różnice między tymi szczepionkami, nie przesądzają aktualnie o zdecydowanej wyższości którejkolwiek z nich w profilaktyce ciężkich zakażeń pneumokokowych u małych dzieci w Polsce.
Główne argumenty decyzji
Bazując na braku danych o statystycznie istotnych różnicach skuteczności obu szczepionek w zakresie istotnych punktów końcowych, ocenie efektów prowadzonych szczepień w Szwecji, opiniach ekspertów oraz wytycznych WHO. Jednocześnie, biorąc pod uwagę dowiedzioną skuteczność i bezpieczeństwo stosowania obydwóch produktów leczniczych, Rada stoi na stanowisku, ze zasadne jest aby Synflorix i Prevenar 13 były traktowane równocennie i dostępne w ramach PSO. Analizy przeprowadzone w innych krajach wskazują na analogiczną wartość obu szczepionek. W wyniku wyszukiwania odnaleziono 3 rekomendacje refundacyjne dla szczepionki Prevenar 13, 2 rekomendacje dotyczące szczepionki Synflorix oraz 2 rekomendacje refundacyjne odnoszące się do obydwu szczepionek - PBAC 5 rekomendowały włączenie szczepionki Prevenar13 do narodowych programów szczepień ochronnych i włączenie do PSO szczepionki Synflorix.
Rada sugeruje obniżenie ceny szczepionki zakupionej dla programu PSO poprzez konkurencję cenową pomiędzy Synflorix i Prenevar 13. Rada sugeruje przeprowadzenie prospektywnych badań nad zastępowalnością szczepów pneumokoka, zgodnie z zaleceniami WHO.
Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: „Stanowisko Rady Przejrzystości nr 122020 z 3 lutego 2020 r. w sprawie zasadności stosowania dostępnych szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci PCV-13 i PCV-10 w ramach Programu Szczepień Ochronnych”.
Przeczytaj także: „Szczepienia przeciwko pneumokokom, czyli o skuteczności szczepionki 10-walentnej i 13-walentnej”, „Prof. Susanna Esposito: Skoniugowane szczepionki przeciwko pneumokokom są bardzo skuteczne”, „Nowacka przewodniczącą zespołu do spraw szczepień”, „Szczepienie dzieci przeciw grypie zapewnia ochronę całej populacji przed wirusami” i „Wiedza buduje zaufanie społeczne do szczepień”.
Zachęcamy do polubienia profilu „Menedżera Zdrowia” na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.
- Prevenar 13 to szczepionka polisacharydowa, skoniugowana z białkiem nośnikowym CRM197, adsorbowana na fosforanie glinu, 13-walentna, w formie zawiesiny do wstrzykiwań, w dawce 0,5 ml. Synflorix jest polisacharydowa, skoniugowana z białkiem nośnikowym D, z toksoidem tężcowym jako nośnikiem biłakowym, z toksoidem błoniczym jako nośnikiem białkowym, adsorbowana na fosforanie glinu, 10-walentna, w formie zawiesiny do wstrzykiwań, w dawce 0,5 ml.
Uzasadnienie
Pismem z 28 sierpnia 2019 r., znak ZPŚ.078.216.219.JK, minister zdrowia zlecił przygotowanie rekomendacji wyboru do stosowania szczepionki przeciwko pneumokokom, z uwzględnieniem porównania skuteczności dostępnych szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci PCV-13 i PCV-10, w aspekcie aktualnych badań nad immunogennością obu preparatów, która posłuży do weryfikacji aktualnego sposobu zabezpieczania szczepionki do szczepień obowiązkowych w ramach PSO. Zakażenia pneumokokowe mogą prowadzić do poważnych chorób inwazyjnych, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica i zapalenie płuc, jak również do łagodniejszych, ale częściej występujących chorób, takich jak zapalenie zatok i zapalenie ucha środkowego. Czynnik wywołujący, Streptococcus pneumoniae, często kolonizuje jamę nosowo-gardłową u ludzi i przenosi się głównie drogą kropelkową. Głównym rezerwuarem pneumokoka są niemowlęta i małe dzieci, u których, oceniane w sposób przekrojowy, rozpowszechnienie punktowe nosicielstwa w jamie nosowo-gardłowej waha się od 27 do 85 proc.
Dowody naukowe
Obie analizowane szczepionki, to jest Synflorix (PCV-10) jak i Prevenar (PCV-13) są skuteczne w zapobieganiu występowania inwazyjnej choroby pneumokokowej u dzieci.
Nie odnaleziono badań eksperymentalnych, oceniających ewentualne różnice w skuteczności kliniczną między szczepionkami PCV-10 i PCV-13 w odniesieniu do występowanie IChP i innych chorób wywołanych przez pneumokoki, ani też w odniesieniu do zgonów powodowanych tymi infekcjami. Dostępne próby kliniczne z randomizacją porównujące PCV-10 i PCV-13 ograniczyły się jedynie do porównań odpowiedzi immunologicznej na poszczególne serotypy. Brak jest jednak przekonujących dowodów, że wpływ na surogaty jakim są poziomy przeciwciał koreluje z wpływem na istotne punkty końcowe takie jak zgony lub zachorowania.
Wyniki badania Naucler 2017 oceniającego praktyczne skutki szczepień przeciw pneumokokom w Szwecji wskazują na brak statystycznie istotnych różnic między regionami stosującymi PCV-13 a PCV-10 w zakresie redukcji u dzieci w wieku 0-4 lata zapadalności na IChP. Zdaniem WHO obecnie nie ma wystarczających dowodów na to, że te 2 szczepionki różnią się pod względem wpływu na ogólne rozpowszechnienie choroby pneumokokowej. Zasadność zmiany szczepionki PCV-10 na PCV-13 należy rozpatrywać w kontekście sytuacji epidemiologicznej w Polsce.
Wśród ograniczeń związanych z analizą polskich danych epidemiologicznych wymienia się:
- fakt, że polski system rejestracji ma charakter bierny i prowadzony jest dwutorowo - w PZH (obowiązek zgłaszania) i w Instytucie Leków (krajowy ośrodek KOROUN zgłoszenia dobrowolne) - a przez to jest mało wiarygodny i trudne do określenia pozostaje niedoszacowanie danych. W 2018 roku przesłano do KOROUN 1037 izolatów, wśród nich dane obejmujące małe dzieci były nieliczne: 32 potwierdzone przypadki u dzieci poniżej drugiego roku życia, 48 przypadków u dzieci w wieku od dwóch do czterech lat. KOROUN, podsumowując dane wskazuje, że w Polsce liczba rozpoznań inwazyjnej choroby pneumokokowej jest wciąż niedoszacowana,
- zbyt krótki okres od wprowadzenia szczepionki PCV-10. WHO w raporcie z 2012 r. zaleca okres minimum trzech lat od wprowadzenia szczepienia PCV dla oceny skuteczności szczepionki oraz minimum pięciu lat od wprowadzenia szczepienia PCV dla oceny zastępowalności serotypów. W Polsce obowiązkowe szczepienie przeciwko pneumokokom wprowadzono do kalendarza szczepień w 2017 roku, dane z roku 2018 dotyczą również dzieci, które nie przeszły całego cyklu szczepienia,
- brak wiarygodnych danych, dotyczących zachorowalności na IChP oraz dystrybucji poszczególnych serotypów Streptococcus pneumoniae przed wprowadzeniem szczepienia PCV (zbyt mało zaraportowanych przypadków),
- brak informacji, jaki odsetek osób, u których rozpoznano zakażenie spowodowane Streptococcus pneumoniae, był szczepiony (w 2018 roku jedynie dla 145 spośród 1037 pacjentów, których dane otrzymał KOROUN, podano informację, czy osoba była szczepiona przeciwko pneumokokom, czy też nie. Spośród nich jedynie dla dwóch pacjentów zaraportowano, którą szczepionkę podano),
- większość ekspertów klinicznych, wypowiadający się odnośnie do możliwości oceny efektu stosowania szczepionki PCV-10 w ramach PSO, na podstawie dostępnych danych KOROUN, wskazali na brak możliwości wiarygodnej lub jednoznacznej oceny efektów stosowania PCV-10. Jako przyczynę podawano:
niedoskonałości związane ze sposobem zbierania danych przez KOROUN (system dobrowolny, brak informacji o liczbie sprawozdających podmiotów przekładający się na brak możliwości oceny reprezentatywności danych), niedojrzałość danych (pełna kohorta dzieci do lat pięciu zostanie zaszczepiona do 2022 r.) i czynniki zakłócające, w postaci realizacji samorządowych programów szczepień z zastosowaniem PCV-13 w przeszłości, a także finansowaniem obecnie PCV-13 przez część rodziców (nawet do 30 proc.).
Część ekspertów stwierdziła również, że aktualnie brak jest jednoznacznych danych epidemiologicznych, uzasadniających zmianę szczepionki podawanej w ramach obowiązkowych powszechnych szczepień przeciw pneumokokom z PCV-10 na PCV-13. W opinii Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, do PSO powinna zostać wybrana szczepionka o najszerszym pokryciu serotypów, z tego względu PTP rekomenduje szczepionkę PCV-13. Natomiast w stanowisku Zarządu Polskiego Towarzystwa Wakcynologicznego (PTWAKC) wskazano, że w licznych badaniach klinicznych i analizach wykazano dużą i podobną skuteczność oraz bezpieczeństwo obu dostępnych aktualnie szczepionek skoniugowanych (PCV-10 i PCV-13) w profilaktyce IChP i zapalenia płuc w populacji dzieci do piątego roku życia. Zdaniem PTWAKC, poruszane w naukowej dyskusji różnice między tymi szczepionkami, nie przesądzają aktualnie o zdecydowanej wyższości którejkolwiek z nich w profilaktyce ciężkich zakażeń pneumokokowych u małych dzieci w Polsce.
Główne argumenty decyzji
Bazując na braku danych o statystycznie istotnych różnicach skuteczności obu szczepionek w zakresie istotnych punktów końcowych, ocenie efektów prowadzonych szczepień w Szwecji, opiniach ekspertów oraz wytycznych WHO. Jednocześnie, biorąc pod uwagę dowiedzioną skuteczność i bezpieczeństwo stosowania obydwóch produktów leczniczych, Rada stoi na stanowisku, ze zasadne jest aby Synflorix i Prevenar 13 były traktowane równocennie i dostępne w ramach PSO. Analizy przeprowadzone w innych krajach wskazują na analogiczną wartość obu szczepionek. W wyniku wyszukiwania odnaleziono 3 rekomendacje refundacyjne dla szczepionki Prevenar 13, 2 rekomendacje dotyczące szczepionki Synflorix oraz 2 rekomendacje refundacyjne odnoszące się do obydwu szczepionek - PBAC 5 rekomendowały włączenie szczepionki Prevenar13 do narodowych programów szczepień ochronnych i włączenie do PSO szczepionki Synflorix.
Rada sugeruje obniżenie ceny szczepionki zakupionej dla programu PSO poprzez konkurencję cenową pomiędzy Synflorix i Prenevar 13. Rada sugeruje przeprowadzenie prospektywnych badań nad zastępowalnością szczepów pneumokoka, zgodnie z zaleceniami WHO.
Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: „Stanowisko Rady Przejrzystości nr 122020 z 3 lutego 2020 r. w sprawie zasadności stosowania dostępnych szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci PCV-13 i PCV-10 w ramach Programu Szczepień Ochronnych”.
Przeczytaj także: „Szczepienia przeciwko pneumokokom, czyli o skuteczności szczepionki 10-walentnej i 13-walentnej”, „Prof. Susanna Esposito: Skoniugowane szczepionki przeciwko pneumokokom są bardzo skuteczne”, „Nowacka przewodniczącą zespołu do spraw szczepień”, „Szczepienie dzieci przeciw grypie zapewnia ochronę całej populacji przed wirusami” i „Wiedza buduje zaufanie społeczne do szczepień”.
Zachęcamy do polubienia profilu „Menedżera Zdrowia” na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.
