Stanowisko zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat wpływu terapii hormonalnej okresu menopauzalnego na układ sercowo-naczyniowy

W Europie ok. 55% kobiet umiera z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Choroba niedokrwienna serca (ChNS) jest główną przyczyną zgonów kobiet po 50. roku życia.

Wpływ hormonalnej terapii
okresu menopauzalnego
na układ sercowo-naczyniowy
– przesłanki teoretyczne
Opublikowany we wrześniu 2006 r. konsensus Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia [1] stwierdza m.in., że w porównaniu z mężczyznami zachorowania i zgony z powodu chorób układu krążenia u kobiet występują później o ok. 10 lat.
Liczne badania doświadczalne na zwierzętach, jak również obserwacje kliniczne potwierdzają korzystne działanie estrogenów na gospodarkę lipidową – ponadto estrogeny wykazują bezpośrednie działanie rozszerzające naczynia tętnicze, podnoszą wrażliwość na insulinę, a także wpływają na procesy krzepnięcia [2]. To właśnie kardioprotekcyjne działanie estrogenów w okresie przedmenopauzalnym wydaje się być jednym z czynników odpowiedzialnych za przesunięcie wiekowe u kobiet w zachorowalności na choroby odmiażdżycowe.
Zmniejszenie wydzielania estrogenów w następstwie menopauzy sprzyja zmianom, określanym jako metaboliczny zespół pomenopauzalny. Dodatkowo większa u kobiet niż u mężczyzn skłonność do depresji w tym okresie życia i stres związany ze zjawiskiem tzw. pustego gniazda oraz często mające miejsce w tym okresie życia kobiety pogorszenie jej sytuacji społecznej i materialnej obniżają jakość życia kobiet i są czynnikami ryzyka rozwoju miażdżycy u kobiet.

Wpływ hormonalnej terapii okresu
menopauzalnego na układ
sercowo-naczyniowy – starsze badania
kliniczne i epidemiologiczne
Większość badań epidemiologicznych opublikowanych w latach 90. wskazywała na korzystny wpływ terapii hormonalnej okresu menopauzalnego (HT) na rozwój chorób układu krążenia, a zwłaszcza na ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Dwie metaanalizy badań epidemiologicznych – Stampfera i wsp. [3] oraz Grady i wsp. [4] sugerowały zmniejszenie ryzyka choroby wieńcowej o 50% u kobiet stosujących HT w porównaniu z tymi, które takiego leczenia nie otrzymywały. Opublikowane w 1996 i 1997 r. prospektywne, nierandomizowane badania epidemiologiczne w ramach Nurses Health Study nie wykazały, aby progestageny dołączone do leczenia estrogenami zmniejszały kardioprotekcyjne działanie samych estrogenów [5, 6]. Również w kardiologicznej prewencji wtórnej w badaniach obserwacyjnych wykazywano...


View full text...