Stereotypy kontra realia: wstyd i sposoby radzenia sobie z nim przez osoby zdrowe i chore na stwardnienie rozsiane – badanie wstępne

Cel
Postanowiono sprawdzić poziom wstydu związanego z chorobą u osób chorych na stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex – SM) w porównaniu z osobami zdrowymi i uruchamiającymi stereotyp dotyczący siebie w sytuacji choroby przewlekłej, nieuleczalnej i prowadzącej do niepełnosprawności. W dalszej kolejności postanowiono zweryfikować różnice zachodzące pomiędzy obiema grupami w zakresie stosowanych sposobów radzenia sobie ze wstydem i zależność między częstością ich stosowania a poziomem wstydu u chorych na SM.

Metody
W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 60 osób, w tym 30 osób chorujących na SM i 30 osób zdrowych. Zastosowano Kwestionariusz Poczucia Winy i Wstydu w Chorobie (KPWWCH) i Compass of Shame Scale (CoSS, wersja 5).

Wyniki
Ustalono, że poziom wstydu związanego z chorobą nie różnicuje osób chorujących na SM i zdrowych. Osoby zdrowe i chorujące na SM nie różnią się w zakresie wykorzystywania takich sposobów radzenia sobie ze wstydem, jak unikanie, samoobwinianie i obwinianie innych, jednocześnie osoby chorujące na SM rzadziej niż osoby zdrowe stosują wycofanie. Ustalono, że w grupie osób chorych poziom wstydu z powodu choroby koreluje dodatnio z uruchamianiem wycofania i samoobwiniania jako sposoby radzenia sobie z nim.

Wnioski
Ustalenia wynikające z badania są ważne dla codziennej praktyki medycznej i psychologicznej, w profilaktyce i psychoterapii wstydu oraz jego patologicznych skutków wpływających negatywnie na psychospołeczne funkcjonowanie pacjentów.



Purpose
The aim of the paper was to check the level of disease-related shame shown by people suffering from multiple sclerosis (MS) as compared to healthy people who activated the stereotype in relation to themselves in view of a disease that is chronic, incurable and leading to disability. Additionally, verification of the differences identified between both groups in terms of applied strategies of coping with shame and the correlation between the frequency of employing them and the level of shame shown by the MS patients was conducted.

Methods
The research study involved 60 people, including 30 patients suffering from multiple sclerosis and 30 healthy subjects. The tools applied were the Questionnaire for Measuring Disease-Related Guilt and Shame (hereinafter: “the Questionnaire”) and the Compass of Shame Scale (CoSS, Version 5).

Results
It was found that there was no difference between the disease-related shame levels shown by the MS patients and the healthy subjects. The healthy subjects and the MS patients did not differ in terms of employing the strategies of coping with shame, such as avoidance, self-blame and blaming others; nevertheless, the MS patients in comparison to the healthy subjects were less likely to apply withdrawal. It was found that in the MS patient group, the level of disease-related shame was positively correlated with triggering withdrawal and self-blame as the strategies of coping with the shame.

Conclusions
The findings of the study are important in everyday medical and psychological practice, in prevention and psychotherapy of shame and its pathological effects that negatively affect the psychosocial functioning of patients.