Stosowanie silnie działających opioidów u pacjentów z bólem przewlekłym pochodzenia nienowotworowego w praktyce lekarza POZ

Ból przewlekły pochodzenia nienowotworowego może dotyczyć nawet 27% dorosłych w Polsce. Stanowi to znaczne obciążenia dla systemu opieki zdrowotnej, ale przede wszystkim – źródło niepotrzebnego cierpienia dla chorych i ich bliskich. Ból przewlekły niezależnie od pochodzenia w znaczący sposób pogarsza funkcjonowanie fizyczne i psychiczne pacjenta, a celem leczenia jest nie tylko ulga w bólu, lecz także poprawa jakości życia.

Według zaleceń ekspertów krajowych i międzynarodowych leczenie bólu przewlekłego, niezależnie od etiologii, powinno być wielokierunkowe i uwzględniać farmakoterapię, metody inwazyjne, psychologiczne, rehabilitacyjne i neuromodulację. Metody farmakoterapii są nadal jednak najbardziej dostępne i łatwe do zastosowania, nawet w ramach praktyki POZ.

Spośród metod farmakoterapii najwięcej obaw i kontrowersji budzi stosowanie silnych opioidów u pacjentów bez choroby nowotworowej, natomiast wg zaleceń są to leki, które powinny być stosowane w bólu o umiarkowanym i silnym natężeniu, niezależnie od jego etiologii.

W artykule przedstawiono podstawowe zasady stosowania silnie działających opioidów u pacjentów z bólem przewlekłym pochodzenia nienowotworowego opracowane przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, Polskiego Towarzystwa Neurologicznego i Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. Zalecenia te powinny być pomocne w leczeniu bólu zarówno w opiece specjalistycznej, jak i podstawowej opiece zdrowotnej.

Noncancer chronic pain may affect up to 27% of adults in Poland. Chronic pain is a significant burden on health care system, but most of all it is significant source of unnecessary suffering for patients and their families. Chronic pain, regardless of origin, significantly worsens physical and psychological functioning of the patient, so the treatment goal is not only pain relief, but quality of life improvement as well.

According to the national and international experts’ recommendations chronic pain treatment, regardless of etiology, should be multidirectional, including pharmacotherapy, invasive methods, psychological procedures, rehabilitation and neuromodulation. Pharmacotherapy is still the most accessible and easy to use method, even by general practitioners.

Most concerns and controversy raises from the use of strong opioids in patients without cancer disease, but according to the recommendations these drugs should be used in pain of moderate to severe intensity, regardless of its etiology.

The article presents the basic principles and recommendations of the use of strong opioids in chronic pain patients of non-malignant origin, developed by experts of Polish Association for the Study of Pain, Polish Neurological Society and Polish Society of Family Medicine. These recommendations should be helpful in chronic pain treatment in both specialized and primary care.