Stresory związane z pacjentem oraz sposoby radzenia sobie ze stresem studentów pielęgniarstwa podczas pierwszych zajęć klinicznych

Wprowadzenie
Pierwsze doświadczenie kliniczne studentów pielęgniarstwa ma ogromne znaczenie w ich rozwoju profesjonalnym i kształtowaniu kompetencji zawodowych. Proces edukacji jest stresującym doświadczeniem. Wynika to z dużego zaangażowania emocjonalnego, odpowiedzialności za zdrowie i życie oraz zmagania się z problemami chorych. Aby w pełni korzystać z tego doświadczenia, studenci muszą skutecznie radzić sobie ze stresem.

Cel pracy
Ocena czynników stresujących związanych z pacjentem i sposobów radzenia sobie ze stresem studentów pielęg- niarstwa podczas zajęć praktycznych.

Materiał i metody
Badania przeprowadzono wśród 786 studentów pierwszego roku kierunku pielęgniarstwo (południowa Polska). Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego i szacowania, technikę ankietowania i skalowania. Narzędziami badawczymi były: autorski kwestionariusz w formie ankiety, Skala odczuwanego stresu oraz Inwentarz do pomiaru radzenia sobie ze stresem. Weryfikacji różnic między zmiennymi dokonano za pomocą testu niezależności 2, testu Manna-Whitneya oraz Kruskala-Wallisa. Związek między zmiennymi określono przez obliczenie korelacji rang Spearmana i wielowymiarowej regresji logistycznej.

Wyniki
Studenci pielęgniarstwa zmagali się z wieloma trudnymi sytuacjami i doświadczali stresu o natężeniu od umiarkowanego do wysokiego. Stosowali różne strategie radzenia sobie ze stresem. Wraz ze wzrostem poziomu stresu zwiększała się częstość radzenia sobie w trudnych sytuacjach poprzez podejmowanie zachowań unikowych (rho = 0,195; p < 0,0001). W trudnych sytuacjach studenci częściej polegali na strategiach skoncentrowanych na problemie niż na strategiach ukierunkowanych na emocje.

Wnioski
Wskazane jest rozwijanie aktywnych sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach przez studentów pielęgniarstwa, zwłaszcza tych wykazujących bezradność i zachowania unikowe.



Introduction
The first clinical experience of nursing students is of great importance in their professional development and the formation of professional competence. The education process is a stressful experience. This is due to the large emotional commitment, responsibility for health and life, and struggling with the problems of patients. To fully benefit from this experience, it is necessary that students successfully cope with stress.

Aim of the research
To assess patient-related stressors and coping behaviours of nursing students during clinical practice.

Material and methods
The study was conducted among 786 first-year nursing students at universities in southern Poland in 2015 and 2016. Diagnostic survey and evaluation methods, as well as surveying and scaling techniques, were used, and the research tools were of the demographic characteristics form – Perceived Stress Scale (PSS-10), Inventory for Coping with Stress (Mini-COPE) to measure coping with stress. Verification of differences between variables was made using the Mann-Whitney test and Kruskal-Wallis test. The relationship between variables was determined by calculating the Spearman rank correlation and multidimensional logistic regression. The adopted level of significance was  = 0.05.

Results
Nursing students struggled with many difficult situations and experienced moderate to severe stress, presenting a variety of different coping strategies. As the stress level increased, the frequency of coping with difficult situations by using avoiding behaviour increased (rho = 0.195; p < 0.0001). Students in difficult situations more often relied on problem-focused strategies rather than emotion-focused strategies.

Conclusions
It is advised that nursing students develop active ways to deal with difficult situations, especially those students displaying helplessness and avoiding behaviours.