Świadomość młodych, dorosłych Polek w zakresie profilaktyki nowotworów – na podstawie oceny wiedzy i praktyk zdrowotnych

Wprowadzenie: Przyspieszenie tempa wzrostu zachorowań na nowotwory złośliwe u kobiet w Polsce w porównaniu z mężczyznami oraz wyższa niż w innych regionach Europy umieralność z ich powodu stanowi poważny problem medyczny i społeczny.

Cel pracy: Próba oceny świadomości młodych, dorosłych Polek w zakresie profilaktyki nowotworów na podstawie analizy poziomu wiedzy i rozpowszechnienia negatywnych zachowań zdrowotnych.

Materiał i metody: Badaniami objęto 270 młodych Polek, studentek pielęgniarstwa i pedagogiki. Do badań wykorzystano kwestionariusz własnego autorstwa, kwestionariusz IZZ, Test uzależnienia od tytoniu Fagerströma oraz Test motywacji do zaprzestania palenia według Niny Schneider.

Wyniki: Negatywne zachowania dotyczyły głównie nawyków żywieniowych – niskiego spożycia warzyw i owoców (76,3%), produktów pełnoziarnistych (78,9%) oraz ryb (93,3%). Problem stanowiły również zachowania związane z opalaniem się (56,7%), paleniem tytoniu (37%), a także kontrolą zdrowia (samobadanie piersi – 60,7%, badanie cytologiczne – 36%).

Wnioski: U badanych kobiet, mimo dosyć wysokiej wiedzy, obserwowano onkologicznie ryzykowne cechy stylu życia oraz zachowania niesprzyjające wczesnej diagnostyce. Mniej korzystny model kompetencji poznawczych i behawioralnych w zakresie zdrowia i profilaktyki onkologicznej dotyczył studentek pedagogiki na poziomie licencjackim, w wieku poniżej 24 lat. Kształcenie umiejętności i motywacji do prozdrowotnych zmian oraz świadomości wzorów zachowań prezentowanych przez edukatorów to obok wiedzy pożądane strategie edukacji zdrowotnej skutecznej w profilaktyce nowotworów.

Introduction: The accelerating rate of incidence of malignant cancers in Polish women as compared to men and the higher mortality due to these diseases as compared to other regions in Europe is an important medical and social problem.

Aim of the research: To attempt an assessment of cancer prevention awareness among young adult Polish females on the basis of the analysis of their knowledge as well as of the prevalence of negative health behaviours.

Material and methods: The study was conducted in 270 young Polish females: students of nursing and pedagogy. The study was conducted using a proprietary questionnaire, the Inventory of Health Behaviour, the Fagerström Test for Nicotine Dependence, and Nina Schenider’s Motivation for Quitting Smoking Test.

Results: The highest percentages of negative behaviours included low intake of fruit and vegetables (76.3%), whole-grain products (78.9%), and fish (93.3%), as well as tanning (56.7%) and smoking (37%) and health check behaviours (breast self-exams 60.7%, cervical cytological screening 36%).

Conclusions: Despite the relatively high level of knowledge, cancer risk-related lifestyles and behaviours unfavourable for the possibility of early diagnosis were observed among the subjects. The less favourable model of cognitive and behavioural competence in health and cancer prevention was observed at bachelor-level students of pedagogy at the ages below 24 years. Development of skills and motivation for pro-health behaviours and the awareness of behaviour models presented by educators are, along with appropriate knowledge, the most desirable strategies for the success of health education in the area of cancer prevention.