Szczepienia ochronne w profilaktyce zakażeń wywołanych przez Streptococcus pneumoniae

Pneumokoki należą do najbardziej rozpowszechnionych patogenów bakteryjnych, wywołujących zakażenia u dzieci i osób dorosłych. Są one częstą przyczyną zapaleń płuc, zapaleń ucha środkowego i zatok obocznych nosa, a także zakażeń inwazyjnych, takich jak bacteriemia i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Częstość tych zakażeń jest zróżnicowana i zależy od wieku oraz indywidualnej odporności. Istnieje możliwość wykorzystania szczepień ochronnych w profilaktyce zakażeń pneumokokowych. Obecnie dostępne są 2 typy szczepionek: polisacharydowa – PPV-23 (pneumococcal polysaccharide vaccine) oraz sprzężona z białkiem PCV-7 (pneumococcal conjugate vaccine).



Charakterystyka
Streptococcus pneumoniae
Dotychczas zidentyfikowano ok. 90 serotypów
S. pneumoniae, opierając się na różnicach właściwości antygenowych polisacharydowej otoczki bakteryjnej. Wszystkie serotypy mogą być chorobotwórcze, ale 10 z nich odpowiada aż za 62 proc. zakażeń wywołanych przez pneumokoki [1]. W USA wykazano, że u osób powyżej 6. roku życia 50 proc. zakażeń inwazyjnych wywołanych jest przez 7 serotypów (14, 6B, 19F, 18C, 23F, 4, 9V), a u dzieci poniżej 6. roku życia odsetek ten zwiększa się aż do 80 proc. [2, 3].
W leczeniu zakażeń pneumokokowych antybiotykami z wyboru są pochodne penicyliny, bądź cefalosporyny III generacji. W ostatnich latach obserwuje się wśród szczepów izolowanych od chorych narastanie oporności na penicylinę definiowanej jako minimalne stężenie hamujące (MIC) ł2,0 mg/ml. W Stanach Zjednoczonych odsetek szczepów opornych wzrósł z 1,3 proc. w 1992 r. do 13,6 proc., a w niektórych regionach do 35 proc. w 1997 r. [4, 5]. W Polsce wg danych z projektu Alexander odsetek szczepów niewrażliwych na penicylinę wynosił w roku 2000 ok. 14,1 proc. [6]. Równocześnie obserwuje się wzrost oporności na inne antybiotyki, co powoduje nieskuteczność standardowej terapii i zmusza do modyfikacji schematów leczenia. W przypadku podejrzenia zakażenia inwazyjnego zaleca się obecnie terapię skojarzoną cefalosporyną III generacji z wankomycyną.
Postacie kliniczne zakażeń
Pneumokoki są częstym składnikiem flory bakteryjnej jamy nosowo-gardłowej u osób zdrowych. U dzieci odsetek nosicieli może przekraczać 50 proc. [7, 8]. Kolonizacja zwiększa ryzyko rozwoju zakażenia w niektórych sytuacjach klinicznych, np. po infekcjach wirusowych dróg oddechowych.
...


View full text...